Σωματική Δυσμορφική Διαταραχή: Το σύνδρομο της...κατά φαντασίαν ασχήμιας.

  Νιώθετε ντροπή και δυσαρέσκεια για κάποιο σημείο του σώματός σας; Αποστρέφετε το βλέμμα σας όταν περνάτε από καθρέπτες ή άλλες αντανακλώσες επιφάνειες; Αν η μύτη σας είχε διαφορετικό σχήμα η ζωή σας θα κυλούσε και θα εξελισσόταν διαφορετικά; Θα θέλατε να κάνετε μερικές «διορθώσεις»  με αισθητικές επεμβάσεις;
Πολλά άτομα δεν νιώθουν άνετα με κάποια σημεία του σώματος τους ή και γενικότερα με την εξωτερική τους εμφάνιση. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογικό και ακίνδυνο για τον ψυχισμό μας, όταν αυτό δεν γίνεται ακραίο, συνοδευόμενο από εμμονές ή παράνοιες, διαταράσσοντας έτσι τη λειτουργικότητά μας μέσα στην καθημερινότητα.  Όταν το άτομο περνά αυτή τη λεπτή γραμμή και βιώνει έντονα αυτή την κατάσταση, είναι πιθανό να πάσχει από Σωματική Δυσμορφική Διαταραχή.
 Τι είναι η Σωματική
Δυσμορφική Διαταραχή (ΣΔΔ)
Αυτός ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν από ένα αιώνα, ωστόσο έχει καταχωρηθεί πρόσφατα ως ξεχωριστή ψυχιατρική διαταραχή, ενώ ακόμη πιο πρόσφατα άρχισαν να αποκωδικοποιούνται οι αιτίες της διαταραχής αυτής. Η ΣΔΔ επηρεάζει το 1-2% του πληθυσμού με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Το άτομο που πάσχει από τη διαταραχή αυτή, εντοπίζει συνεχώς ατέλειες στο σώμα του (π.χ. μύτη, αυτιά, κοιλιά), που αν και στην πραγματικότητα είναι προϊόν φαντασίας, το άτομο βλέπει σαν μόνη λύση την χειρουργική επέμβαση. Ο ασθενής αδυνατεί να ελέγξει τη συχνότητα των ενοχλητικών και επαναλαμβανόμενων σκέψεων του για τις υποτιθέμενες «ατέλειες» του, καθώς ασχολείται με αυτές αρκετές ώρες ημερησίως. Το άτομο τείνει να απομονώνεται και να αποφεύγει να συναναστρέφεται με κόσμο εξαιτίας της ντροπής που νιώθει για την φανταστική ανωμαλία της εμφάνισής του. Σε ακραίες περιπτώσεις τα άτομα αυτά τραυματίζονται στην προσπάθεια τους να αφαιρέσουν επίμονα ένα φανταστικό σημάδι ή ένα σπυράκι από το πρόσωπο και το σώμα τους. Ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων που υποφέρουν από τη διαταραχή αυτή έχουν στο ιστορικό τους σοβαρή κατάθλιψη και απόπειρες αυτοκτονίας.
Μετά από χρονοβόρες μελέτες οι επιστήμονες κατέληξαν ότι οι αιτίες ποικίλουν λόγω του  συνδυασμού γενετικών, συναισθηματικών και νευροβιολογικών παραγόντων. Μια από τις σημαντικές αιτίες είναι οι δομικές διαφορές σε συγκεκριμένα σημεία του εγκεφάλου, που σχετίζονται με την επεξεργασία οπτικών ερεθισμάτων. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο αντιλαμβάνεται διαστρεβλωμένο το είδωλο του στον καθρέφτη εξαιτίας αυτής της διαφοράς. Αξιοπερίεργο είναι ότι οι κοινωνικές επιβολές παίζουν λιγότερο σημαντικό λόγο στην ανάπτυξη της διαταραχής, καθώς η συχνότητα της είναι στα ίδια επίπεδα σε όλο το κόσμο με διαφορετικές κουλτούρες και τρόπο ζωής.
Το θεραπευτικό κομμάτι της σωματικής δυσμορφικής διαταραχής συνήθως εστιάζει σε δυο προσεγγίσεις, την γνωστική- συμπεριφορική θεραπεία, όπου το άτομο μαθαίνει να αναδιοργανώνει τη σκέψη και τις πεποιθήσεις του. Και η θεραπεία με φάρμακα που ανήκουν στην οικογένεια των αναστολέων της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης που χρησιμοποιούνται συνήθως  για τη θεραπεία της κατάθλιψης.
Ο άνθρωπος εκ φύσεως αναζητεί συνεχώς την αποδοχή, την αποδοχή από την κοινωνία, την οικογένεια και από τον περίγυρο γενικά . Στην αναζήτησή μας αυτή ξεχνάμε ότι εμείς πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε τον εαυτό μας γι’ αυτό που είναι και όπως είναι.  Η αποδοχή του ξεχωριστού, μοναδικού και ανεπανάληπτου εαυτού μας, είναι τόσο ισχυρή ώστε ότι λέμε ό,τι κάνουμε και ό,τι είμαστε να είναι το τέλειο.

Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός Ψυχολόγος, DipCH
angelospsy@gmail.com