Ο θυμός και η διαχείρισή του

  Σε όλους μας είναι γνωστό το οξύ συναίσθημα του θυμού. Είναι ένα απολύτως φυσιολογικό συναίσθημα -χωρίς να είναι καλό ή κακό- που βιώνουμε όλοι σε διάφορα γεγονότα της ζωής μας. Είναι μια ενστικτώδης αντίδραση στην απειλή συνοδευόμενη από βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές όπως κάθε ανθρώπινο συναίσθημα.
Συχνά αισθανόμαστε θυμωμένοι και αντιδρούμε ανάλογα για κάτι που συμβαίνει μια δεδομένη στιγμή για παράδειγμα όταν μας προσβάλει κάποιος ή ακόμη και όταν μας πιάσουν την θέση στο χώρο στάθμευσης. Άλλες φορές απλά 'καταπίνουμε' τον θυμό μας χωρίς να αντιδρούμε, και ως αποτέλεσμα ο συσσωρευμένος θυμός να εκτονώνεται σε λάθος άτομα, λάθος χρόνο και με μη ασφαλή τρόπο. Είναι όμως ασφαλές να εκτονώνουμε το θυμό μας; Εκτονώνοντας το θυμό γινόμαστε σταδιακά πιο επιρρεπής σ΄ αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς, και εστιάζοντας σ΄ αυτό το μεγεθύνουμε δηλητηριάζοντας τον εαυτό μας και τους γύρω μας.
Η προσπάθεια να καταπιέσουμε-καταστείλουμε τον θυμό όχι μόνο δεν επιφέρει αποτελέσματα, αλλά μας οδηγεί σε άλλου είδους έκφρασης του θυμού όπως η παθητικότητα που εκδηλώνεται με σαρκασμό, κυνικότητα, ψυχαναγκαστική συμπεριφορά και απάθεια. Επίσης ο καταπιεσμένος θυμός που δεν εκφράζεται με εποικοδομητικό τρόπο επηρεάζει αρνητικά την ψυχική και σωματική μας υγεία. Π.χ. κατάθλιψη, προβλήματα ύπνου, αλκοόλ ή άλλους εθισμούς, διατροφικές διαταραχές, ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, π.χ. υπερβολική καθαριότητα, εργασιομανία, αυτοτραυματισμός.
Το άλλο είδος έκφρασης του θυμού είναι η επιθετικότητα που οδηγεί το άτομο σε βίαιες και καταστροφικές συμπεριφορές. Το άτομο αδυνατεί να διαχειριστεί την συμπεριφορά του σε όλα τα επίπεδα της ζωής, δημιουργώντας συνήθως χαοτικές διαπροσωπικές σχέσεις. Τα χαρακτηριστικά του επιθετικού θυμού είναι η σκληρότητα, έλλειψη ευαισθησίας στα συναισθήματα του άλλου, σκληρή κριτική, εγωκεντρισμό και αλαζονεία, εκδικητικότητα, αδυναμία συγχώρεσης, ευερεθιστότητα, παρορμητικότητα και αναξιοπιστία.
Το να διαχειριστούμε την ένταση του θυμού μας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Ο ιδανικότερος τρόπος είναι να ανακαλύψουμε τους παράγοντες που πυροδοτούν τον θυμό, και με απλές στρατηγικές να τους κατευνάζουμε. Για παράδειγμα μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης. Όταν θυμώνουμε έχουμε την τάση να δραματοποιούμε και να μεγεθύνουμε το πρόβλημα. Σε αυτές τις περιπτώσεις παίρνουμε μια βαθιά διαφραγματική εισπνοή και δίνουμε στο εαυτό μας μια πιο εκλογικευμένη εξήγηση για το συμβάν που μας θύμωσε.
Η γραμμή που χωρίζει τον φυσιολογικό θυμό από τον παθολογικό είναι δυσδιάκριτη. Αν ο θυμό σας επηρεάζει την ποιότητα των σχέσεων σας και γενικότερα την καθημερινότητα σας, ενδείκνυται η επίσκεψη σας σε ειδικό ψυχικής υγείας για να βοηθηθείτε μέσο της ψυχοθεραπείας στο να αναπτύξετε μηχανισμούς υγιούς εκτόνωσης του θυμού. Πολλές φορές η δυσκολία στο να διαχειριστείτε τον θυμό σας έγκειται στο γεγονός ότι τα αίτια εντοπίζονται σε παλαιότερα βιώματα, ειδικότερα της παιδικής ηλικίας.
Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, είναι εύκολο. Αλλά να θυμώσεις με το σωστό άνθρωπο, στο σωστό βαθμό, για το σωστό λόγο, τη σωστή στιγμή και με το σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Αριστοτέλης

Ευάγγελος Ορφανίδης - Κλινικός Ψυχολόγος, DipCH
Ψυχαναλυτικής προσέγγισης

angelospsy@gmail.com

 Η Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών με 5 απλά βήματα.

Οι μελισσούλες, τα αρκουδάκια και τα κουνελάκια ήταν για πολλούς από εμάς οι ήρωες διηγημάτων για την σεξουαλική μας διαπαιδαγώγηση. Στο σχολείο όλοι θα θυμόμαστε τις αντιδράσεις και την αμηχανία των συμμαθητών μας όταν μας διδάσκονταν τα μέρη του σώματος και πιο συγκεκριμένα των γεννητικών οργάνων. Αυτές οι αντιδράσεις βέβαια φανέρωναν την καθυστέρηση που προηγήθηκε στο να μας επεξηγηθεί με σωστούς όρους η ανθρώπινη σεξουαλικότητα. Αυτό συμβαίνει επειδή το παιδί στα πρώτα του σεξουαλικά σκιρτήματα τείνει να στρέφεται αρχικά προς τους γονείς για πληροφορίες, αν ο γονιός δεν ανταποκριθεί με ωριμότητα στο ζήτημα αυτό το παιδί θα στραφεί στο διαδίκτυο ή σε φίλους-που πιθανόν κι αυτοί να είχαν σεξουαλική διαπαιδαγώγηση με ήρωες του ζωικού βασιλείου.

Στη συνέχεια του άρθρου προτείνω πέντε τρόπους που θα ευκολύνουν την «αποστολή» του γονιού σε ένα ζήτημα που ακόμη και στις μέρες μας θεωρείται ταμπού.

1. Ξεκινήστε από νωρίς να μιλάτε στα παιδιά σας για τα μέρη του σώματος και για την αναπαραγωγή με απλά λόγια και με τις κατάλληλες ορολογίες ώστε να μπορεί να τα κατανοήσει . Μέσα από αυτή τη συζήτηση τα παιδιά μαθαίνουν το σώμα τους και τα όρια που έχουν οι άλλοι σε αυτό. Μια τέτοια συζήτηση μπορεί να ξεκινήσει με αφορμή μια εγκυμοσύνη από το οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον, από μια εκπομπή στη τηλεόραση ή από την καθημερινότητα του παιδιού.

2. Αφήστε «ανοιχτά» τα κανάλια επικοινωνίας σε ό,τι αφορά την σεξουαλικότητα. Είναι σημαντικό να είστε ειλικρινείς και ακριβείς στο θέμα αυτό, μεταφέροντας έτσι τις ηθικές αξίες και τις αρχές σας στο παιδί. Μελέτες αποδεικνύουν το πόσο καθοριστικός είναι ο ρόλος των γονιών στο να έχουν οι έφηβοι μελλοντικές υγιείς και υπεύθυνες σεξουαλικές συμπεριφορές.

3. Ακούστε προσεχτικά τι έχουν να πουν τα παιδιά σας. Όσο πιο πολύ ακούτε τις σκέψεις των παιδιών σας, τόσο πιο αποτελεσματικά θα μπορέσετε να τα καθοδηγήσετε. Η σωστή καθοδήγηση γίνεται με δεκτικότητα και σεβασμό, χωρίς να είστε επικριτικοί. Για παράδειγμα αν το παιδί ακούει «...καταλαβαίνω πως αισθάνεσαι» ή «...κάποτε διερωτήθηκα κι εγώ το ίδιο» αισθάνεται πιο άνετα στο να κάνει ερωτήσεις και να ανοίξει συζητήσεις γύρω από το σεξ. Είναι σχεδόν βέβαιο πως οι ερωτήσεις θα σας φέρουν σε δύσκολη θέση, το σημαντικό είναι να παραμείνετε ψύχραιμοι και να απαντάτε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις και με τρόπο που θα κατανοήσει ένα παιδί στη δεδομένη ηλικία. Αν κάτι δεν γνωρίζετε  μην νιώσετε άβολα να το πείτε.

4. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας κατανοεί όσα συζητάτε. Αν χρειαστεί ζητήστε από το παιδί να σας επαναλάβει αυτό που άκουσε με δικά του λόγια. Ισχύει το ίδιο και για τους γονείς. Είναι καλό να επαληθεύεται την απορία του παιδιού. Αυτό πρέπει να γίνεται για να αποφευχθεί η όποια διαστρέβλωση των ερωτήσεων-απαντήσεων λόγο τις πιθανής αμηχανίας και της ντροπής που αισθάνονται και οι δυο πλευρές.

5. Αποφεύγετε να απαντάτε με φλυαρία. Προτιμήστε τον διάλογο παρά την διάλεξη. Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση πρέπει να αρχίζει από μικρή ηλικία για να εντάσσεται σταδιακά -με δόσεις- το παιδί στην εξερεύνηση του ζητήματος αυτού. Σε αυτές τις συζητήσεις πρέπει να εμπεριέχονται τα βασικότερα συστατικά μιας υγιούς σεξουαλικότητας που είναι ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, ο αυτοσεβασμός και η εμπιστοσύνη.

Ευάγγελος Ορφανίδης - Κλινικός Ψυχολόγος
angelospsy@gmail.com

Τι είναι ο Τραυλισμός, και ποιές οι επιπτώσεις του στον ψυχισμό του παιδιού
   

     Ο τραυλισμός είναι μια διαταραχή του φυσιολογικού ρυθμού και ροής της ομιλίας, που δεν επηρεάζει μόνο την ποιότητα της έκφρασης, αλλά τη συνολική συμπεριφορά και τη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του ατόμου. Χαρακτηρίζεται από της επαναλήψεις φωνημάτων ή συλλαβών όπως κα-κα-καλά ή σ-σ-σιγά, όπως αντικατάσταση λέξεων, και παρεμβολές  «θέλω εεεεεε να πάω». Συχνά ο τραυλισμός  εμφανίζεται σε παιδιά των 2-6 ετών και θεωρείται ως «εξελικτικός τραυλισμός», που είναι φυσιολογικός, αφού τα παιδιά αυτών των ηλικιών μπορεί να τραυλίζουν λόγω των μειωμένων γλωσσικών και αρθρωτικών ικανοτήτων, όπως το ελλιπές λεξιλόγιο.
Το δεύτερο είδος τραυλισμού ο «νευρογενής επίκτητος τραυλισμός», που οφείλεται σε νευρολογική επίκτητη  ασθένεια κληρονομική και μη, σε εγκεφαλικό τραύμα ή βλάβη στο μετωπιαίο λοβό κ. α.
Το τρίτο είδος τραυλισμού είναι ο ψυχογενής τραυλισμός, όπου οι κύριες αιτίες είναι η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια και σε πολλές περιπτώσεις οι έντονες παρατεταμένες περίοδοι άγχους. Στις πιο μικρές ηλικίες ο ψυχογενής τραυλισμός είναι αποτέλεσμα πολλών αιτιών. Μερικές από αυτές είναι οι συγκρουσιακές καταστάσεις μέσα στην οικογένεια, ασθένεια μέλους της οικογένειας, υπερβολικά αυστηρές τιμωρίες και αντιδράσεις από τους γονείς ή εκπαιδευτικούς και οι διάφορες φοβίες (σκοτάδι, κλειστοί χώροι, ζωοφοβία κ.α.)
Η διαταραχή του λόγου αποτελεί κοινωνικό στίγμα, αφού είναι το κύριο εργαλείο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Τα άτομα που τραυλίζουν λόγω της κριτικής ή και της απόρριψης που ενδεχομένως δέχονται, πιθανόν να παρουσιάσουν χαμηλή αυτοπεποίθηση, αμηχανία, θυμό και σε ακραίες περιπτώσεις κοινωνική απομόνωση και κατάθλιψη.
Ο τραυλισμός είναι μία επίμονη διαταραχή, καθώς η αντιμετώπιση της χρειάζεται  χρόνο και συνδυασμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως η λογοθεραπεία και η ψυχολογική στήριξη. Είναι εξίσου σημαντική η έγκαιρη παρέμβαση πριν εμβαθύνει το πρόβλημα. 
 Οι γονείς πρέπει:

Να παρέχουν στο παιδί ένα ομαλό και ήσυχο οικογενειακό περιβάλλον.

Να έχουν συχνή και ουσιαστική επικοινωνία με το παιδί.

Να μην διακόπτουν το παιδί όταν μιλά. Ακούστε το υπομονετικά τι έχει να πει χωρίς διορθώσεις.

Να προσπαθούν να είναι όσο πιο κατανοητοί γίνεται με παύσεις στις προτάσεις και με σταθερό και αργό ρυθμό(όχι υπερβολές).

Να μην βιάζονται να απαντούν. Κάντε μικρή παύση πριν να απαντήσετε. Αυτό δίνει την ευκαιρία στο παιδί να χαλαρώσει και να επιβραδύνει το ρυθμό του.

Να μην εστιάζουν στο ότι το παιδί τραυλίζει, κρίνοντας το ή διορθώνοντας το. Εκεί που εστιάζουμε, μεγεθύνουμε το πρόβλημα αναπτύσσοντας στο παιδί το αίσθημα κατωτερότητας και  της  χαμηλής αυτοπεποίθησης. Τα παιδιά χρειάζονται από τους γονείς τους να πιστεύουν σ’ αυτά και στις δυνατότητες τους.

Ευάγγελος Ορφανίδης - εγγεγραμμένος Κλινικός ψυχολόγος
angelospsy@gmail.com

 

Αυτοκτονικές συμπεριφορές: Πότε είναι αναγκαία η άμεση παρέμβαση ειδικού ψυχικής υγείας

   Κάποτε ένας σύγχρονος φιλόσοφος, ο Όσσο είπε: «Η αυτοκτονία δεν είναι τίποτε άλλο από το έσχατο παράπονο, το πιο απαίσιο παράπονο για την ύπαρξη». Η αυτοκτονία είναι η επιθυμία του ατόμου να βάλει τέλος στη ζωή του όταν ο πόνος υπερβαίνει τις δυνατότητες που έχει για να τον διαχειριστεί. Είναι μια αντίδραση στις εξωτερικές και ενδοψυχικές συγκρούσεις. Σαν πράξη εκφράζει απελπισία, απόγνωση,  ενοχή και ίσως μια κραυγή εσωτερικής αναστάτωσης και πόνου.
Η αυτοχειρία είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, υπαρξιακών, κοινωνικών και ψυχικών. 
Ο βασικός παράγοντας για να φτάσει το άτομο στην απόπειρα αυτοκτονίας είναι η δυσκολία στο να προσαρμοστεί στις ψυχοκοινωνικές αλλαγές, όπως η απώλεια οικίων ατόμων, εξαρτήσεις, σοβαρές διαπροσωπικές συγκρούσεις και ψυχικά τραύματα-τραυματικές εμπειρίες, έχοντας ως αποτέλεσμα την στρέβλωση της σχέσης του ατόμου με το κοινωνικό  περιβάλλον και την αρνητική απόχρωση των ψυχικών εμπειριών. Η δυσπροσαρμοστικότητα αυτή μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας ανεπαρκούς ανάπτυξης αμυνών στην παιδική ηλικία, οπότε το άτομο ανήμπορο να υποστηρίξει τον εαυτό του σε δυσχερείς καταστάσεις, παραιτείται και οδηγείται στην αυτοχειρία σαν την μόνη λύση εξόδου από τον έντονο ψυχικό πόνο. 
Ένας άλλος παράγοντας είναι η ύπαρξη ψυχοπαθολογίας (όταν δεν υπάρχει κατάλληλη αντιμετώπιση), όπως σοβαρές καταθλιπτικές διαταραχές ή και διαταραχές διάθεσης.  Ωστόσο, βάσει στατιστικών ένα μεγάλο ποσοστό  τον ατόμων  που αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν δεν είχαν διαγνωστεί με κάποια ψυχιατρική διαταραχή, παρά μόνο βίωναν μια δύσκολη και αγχογόνα περίοδο στη ζωή τους.
Η αυτοκτονική συμπεριφορά όπως η απόπειρα αυτοκτονίας και ο αυτοκτονικός  ιδεασμός, ασυνείδητα είναι μέρος μιας αυτοκαταστροφικής στρατηγικής του ατόμου που εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς. Ο Φρόυντ υποστήριζε ότι η αυτοκτονία είναι μια επιθυμία θανάτου προς το άτομο που βλάπτει τη ζωή μας, που στη συνέχεια αυτή η επιθυμία στρέφεται προς τον ίδιο τον εαυτό ως έσχατο μέσο εκδίκησης.
Είναι καλό να αναγνωρίζουμε κάποια σημάδια σε άτομα που θα επιχειρήσουν την αυτοκτονία, όπως:

Όταν το άτομο αναφέρεται στην αυτοκτονία ως «λύση» σε συζητήσεις. «Καλύτερα να ήμουν νεκρός»,  «Αν τα ξαναπούμε...», και γενικά όταν το άτομο εγκλωβίζεται στην απελπισία και παραιτείται από την ελπίδα για ζωή.

Όταν το άτομο αρχίζει να τακτοποιεί διαθήκες, περιουσιακά και άλλα  γραφειοκρατικά, χωρίς να υπάρχει κάποια λογική εξήγηση. Το άτομο συμπεριφέρεται λες και θα φύγει τακτοποιώντας εκκρεμότητες.

Όταν το άτομο ξαφνικά επιθυμεί έντονα την απομόνωση από οικογένεια και φίλους.

Η ενασχόληση με τον θάνατο, όπως τραγούδια, ποιήματα και γενικά ό,τι εξυμνούν το τέλος.

Έντονα  αισθήματα ενοχής, αναξιότητας και ντροπής για τον εαυτό του: «Θα μου άξιζε να πεθάνω», «Και πως ζω τι προσφέρω;»

Το άτομο χωρίς κάποιο ιδιαίτερο  λόγο επισκέπτεται φίλους και συγγενείς και τους αποχαιρετά σαν να μην πρόκειται να τους ξαναδεί .

Το άτομο αναζητεί πρόσβαση σε θανατηφόρα μέσα, όπως χάπια, όπλα.

Όταν το άτομο έχει αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, αυτοτραυμαστισμοί κ.α. 

Όταν παρατηρηθούν οι πιο πάνω συμπεριφορές, υπάρχει κίνδυνος το άτομο να επιχειρήσει απόπειρα, οπότε είναι αναγκαία η άμεση παρέμβαση ειδικού ψυχικής υγείας.
  

Ευάγγελος Ορφανίδης  Κλινικός Ψυχολόγος Ψυχαναλυτικής προσέγγισης,DipCH

angelospsy@gmail.com

Σωματική Δυσμορφική Διαταραχή: Το σύνδρομο της...κατά φαντασίαν ασχήμιας.

  Νιώθετε ντροπή και δυσαρέσκεια για κάποιο σημείο του σώματός σας; Αποστρέφετε το βλέμμα σας όταν περνάτε από καθρέπτες ή άλλες αντανακλώσες επιφάνειες; Αν η μύτη σας είχε διαφορετικό σχήμα η ζωή σας θα κυλούσε και θα εξελισσόταν διαφορετικά; Θα θέλατε να κάνετε μερικές «διορθώσεις»  με αισθητικές επεμβάσεις;
Πολλά άτομα δεν νιώθουν άνετα με κάποια σημεία του σώματος τους ή και γενικότερα με την εξωτερική τους εμφάνιση. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογικό και ακίνδυνο για τον ψυχισμό μας, όταν αυτό δεν γίνεται ακραίο, συνοδευόμενο από εμμονές ή παράνοιες, διαταράσσοντας έτσι τη λειτουργικότητά μας μέσα στην καθημερινότητα.  Όταν το άτομο περνά αυτή τη λεπτή γραμμή και βιώνει έντονα αυτή την κατάσταση, είναι πιθανό να πάσχει από Σωματική Δυσμορφική Διαταραχή.
 Τι είναι η Σωματική
Δυσμορφική Διαταραχή (ΣΔΔ)
Αυτός ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν από ένα αιώνα, ωστόσο έχει καταχωρηθεί πρόσφατα ως ξεχωριστή ψυχιατρική διαταραχή, ενώ ακόμη πιο πρόσφατα άρχισαν να αποκωδικοποιούνται οι αιτίες της διαταραχής αυτής. Η ΣΔΔ επηρεάζει το 1-2% του πληθυσμού με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Το άτομο που πάσχει από τη διαταραχή αυτή, εντοπίζει συνεχώς ατέλειες στο σώμα του (π.χ. μύτη, αυτιά, κοιλιά), που αν και στην πραγματικότητα είναι προϊόν φαντασίας, το άτομο βλέπει σαν μόνη λύση την χειρουργική επέμβαση. Ο ασθενής αδυνατεί να ελέγξει τη συχνότητα των ενοχλητικών και επαναλαμβανόμενων σκέψεων του για τις υποτιθέμενες «ατέλειες» του, καθώς ασχολείται με αυτές αρκετές ώρες ημερησίως. Το άτομο τείνει να απομονώνεται και να αποφεύγει να συναναστρέφεται με κόσμο εξαιτίας της ντροπής που νιώθει για την φανταστική ανωμαλία της εμφάνισής του. Σε ακραίες περιπτώσεις τα άτομα αυτά τραυματίζονται στην προσπάθεια τους να αφαιρέσουν επίμονα ένα φανταστικό σημάδι ή ένα σπυράκι από το πρόσωπο και το σώμα τους. Ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων που υποφέρουν από τη διαταραχή αυτή έχουν στο ιστορικό τους σοβαρή κατάθλιψη και απόπειρες αυτοκτονίας.
Μετά από χρονοβόρες μελέτες οι επιστήμονες κατέληξαν ότι οι αιτίες ποικίλουν λόγω του  συνδυασμού γενετικών, συναισθηματικών και νευροβιολογικών παραγόντων. Μια από τις σημαντικές αιτίες είναι οι δομικές διαφορές σε συγκεκριμένα σημεία του εγκεφάλου, που σχετίζονται με την επεξεργασία οπτικών ερεθισμάτων. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο αντιλαμβάνεται διαστρεβλωμένο το είδωλο του στον καθρέφτη εξαιτίας αυτής της διαφοράς. Αξιοπερίεργο είναι ότι οι κοινωνικές επιβολές παίζουν λιγότερο σημαντικό λόγο στην ανάπτυξη της διαταραχής, καθώς η συχνότητα της είναι στα ίδια επίπεδα σε όλο το κόσμο με διαφορετικές κουλτούρες και τρόπο ζωής.
Το θεραπευτικό κομμάτι της σωματικής δυσμορφικής διαταραχής συνήθως εστιάζει σε δυο προσεγγίσεις, την γνωστική- συμπεριφορική θεραπεία, όπου το άτομο μαθαίνει να αναδιοργανώνει τη σκέψη και τις πεποιθήσεις του. Και η θεραπεία με φάρμακα που ανήκουν στην οικογένεια των αναστολέων της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης που χρησιμοποιούνται συνήθως  για τη θεραπεία της κατάθλιψης.
Ο άνθρωπος εκ φύσεως αναζητεί συνεχώς την αποδοχή, την αποδοχή από την κοινωνία, την οικογένεια και από τον περίγυρο γενικά . Στην αναζήτησή μας αυτή ξεχνάμε ότι εμείς πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε τον εαυτό μας γι’ αυτό που είναι και όπως είναι.  Η αποδοχή του ξεχωριστού, μοναδικού και ανεπανάληπτου εαυτού μας, είναι τόσο ισχυρή ώστε ότι λέμε ό,τι κάνουμε και ό,τι είμαστε να είναι το τέλειο.

Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός Ψυχολόγος, DipCH
angelospsy@gmail.com

Τι είναι η Συναισθηματική νοημοσύνη (EQ);

Το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό όταν ακούμε την λέξη νοημοσύνη, είναι η εξυπνάδα-ευστροφία. Ωστόσο έχει επιβεβαιώθεί επιστημονικά η ύπαρξη κιάλλων πτυχών νοημοσύνης, και μία από αυτές είναι η συναισθηματική νοημοσύνη. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ατόμου να κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων αλλά και τα δικά του, καθώς και η ικανότητα του να συμπάσχει και να διαπραγματεύεται με τους άλλους.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) είναι πιο σημαντική από τον δείχτη νοημοσύνης (IQ) για την επίτευξη επαγγελματικών στόχων, συντροφικών σχέσεων και επιτυχιών στη ζωή γενικότερα. Σήμερα είναι κοινός αποδεχτό ότι η οικοδόμηση μιας πιο ολοκληρωμένης ζωής βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητα μας να "διαβάζουμε" και να καταλαβαίνουμε τους άλλους μέσα από λεκτική ή μη λεκτική επικοινωνία.
Ποια είναι τα γνωρίσματα των ανθρώπων με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη;
Η ενσυναίσθηση. Είναι η ικανότητα του ατόμου να ταυτίζεται και να εισδύει στις εσωτερικές νοητικές καταστάσεις των άλλων. Με άλλα λόγια η γνωστή φράση που χρησιμοποιούμε "να μπαίνεις στη θέση του άλλου".
Η Αυτογνωσία και αυτορρύθμιση. Είναι η ικανότητα του ατόμου να γνωρίζει όλες τις πτυχές του εαυτού του.Η ανάπτυξη αυτής της ικανότητας απαιτεί συντονισμό με τα βαθύτερα συναισθήματα μας (φοβίες, καταθλιπτικές διαθέσεις, θυμό κ.α.), την αναγνώριση και της διαχείριση τους.
Η ικανότητα να θέτουμε κίνητρα στον εαυτό μας. Είναι μια διαδικασία αφύπνισης και παρακίνησης του ατόμου προς την επίτευξη στόχων. Η διαδικασία αυτή οικοδομείται πάνω στον αυτογνωσία και τον αυτοέλεγχο.
Κοινωνικές δεξιότητες. Η εποχή μας απαιτεί την ανάπτυξη και ενσωμάτωση αυτών των δεξιοτήτων καθώς θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για επαγγελματική και προσωπική επιτυχία.
Στην πορεία μας προς την επαγγελματική και προσωπική μας επιτυχία μας είναι αναγκαία και τα δύο στοιχεία της νοημοσύνης, το IQ και το EQ.

Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός ψυχολόγος, DipCH
angelospsy@gmail.com

   

Ο ρόλος του πατέρα στην ανάπτυξη του παιδιού

  Το ότι έχουν  γραφτεί  περισσότερα άρθρα  για το πόσο σημαντικός  είναι ο ρόλο της  μητέρας  στην ανάπτυξη του παιδιού, δεν αποτελεί  βέβαια μια σκοτεινή φεμινιστική  συνομωσία σε βάρος  των πατεράδων. 
Τα τελευταία χρόνια η επιστήμη της ψυχολογίας  αναδεικνύει όλο και περισσότερο τη σημαντικότητα και την αναγκαιότητα της πατρικής φιγούρας στη ζωή του παιδιού. Στα πρώτα δύο χρόνια το παιδί  είναι  προσκολλημένο στην μητέρα,  πρωτίστως  λόγω της βιολογικής και συναισθηματικής  ανάγκης  που ήδη προϋπάρχει από την εγκυμοσύνη.  Η ψυχοσυναισθηματική  θαλπωρή  που βιώνεται  από το βρέφος  σε στιγμές  όπως ο θηλασμός, είναι αδιαμφισβήτητα  ένας  από τους  πιο δυνατούς  δεσμούς  στη ζωή του παιδιού.  Αυτό βέβαια  δεν σημαίνει ότι  ο πατέρας  είναι  «κομπάρσος» την περίοδο αυτή . Ο ρόλος του πατέρα τους  πρώτους  μήνες είναι υποστηρικτικός  και εξίσου σημαντικός, αφού καλείται πολλές φορές  να αποφορτίζει τη σχέση  μητέρας-παιδιού σε περιόδους έντασης ενισχύοντας  έτσι το ομαλό δέσιμο τους. Ο πατέρας  επίσης μέσα από τη φροντίδα, το παιχνίδι και τον ποιοτικό χρόνο που αφιερώνει στο παιδί του, έχει την ευκαιρία να  ξαναζήσει και ο ίδιος τη ζεστασιά και την θαλπωρή των δικών του  παιδικών χρόνων ή και ακόμη αν δεν είχε μπορεί να το βιώσει μέσα από τον ρόλο του ως πατέρας .
Ένα σημαντικό και μεγάλο κομμάτι είναι η διαμόρφωση της σεξουαλικής ταυτότητας,  που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς θα  χειριστεί το ρόλο του ο πατέρας.  Όταν η πατρική φιγούρα ως ρόλος και ως έννοια είναι απούσα, το παιδί αφήνεται στα τυφλά να επιλέξει και να ταυτιστεί με το ανδρικό στερεότυπο όπως αυτό έχει διαμορφωθεί από την κοινωνία,  δηλαδή ο άντρας ο επιθετικός, ο  βίαιος και σκληρός. Αυτό βέβαια έχει ως αποτέλεσμα τη ψυχική αποστασιοποίηση από τους άλλους, υποδυόμενος  ένα  ρόλο,  τον ρόλο ταύτισης. Είναι πιθανό να έχουμε τα ίδια αποτελέσματα όταν ο πατέρας ασκεί υπερβολικά την πατρική εξουσία με αυταρχισμό και τιμωριτικό τρόπο. Ο σεβασμός  προς τον πατέρα δεν πρέπει πηγάζει από τον φόβο, αλλά μέσα από την κατανόηση και την στοργή.  Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να είμαστε δίπλα τους και όχι απέναντι τους.
Ο πατέρας μέσα από τον δικό του σημαντικό ρόλο συμπληρώνει την μητέρα στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού, όπως επίσης και της ψυχοσυναισθηματικής του ισορροπίας.  Στο τρίγωνο μιας οικογένειας, πατέρας, μητέρα και παιδιά, όλοι περνούμε από όλους τους ρόλους  και παίρνουμε σημαντικότατα  μαθήματα, όπως το πώς να είμαστε μπαμπάδες, μαμάδες, σύζυγοι,  φίλοι, κόρες και γιοι. Όλες η σχέσεις αυτές είναι αμφίδρομες και μέσα από αυτές  ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας και εξελισσόμαστε, όπως άλλωστε είναι και ο σκοπός της ζωής μας.
   
Ευάγγελος Ορφανίδης - Κλινικός Ψυχολόγος 
angelospsy@gmail.com

Υποχονδρίαση: Όταν η φαντασία γίνεται πραγματικότητα


  Σε όλους μας έχει τύχει να αντιδράσουμε υπερβολικά με ανησυχία και φόβο όταν παρουσιάσαμε διάφορα προβλήματα υγείας ή ακόμα και να μας πέρασε από το μυαλό ότι πάσχουμε από κάτι σοβαρό. Αυτό βέβαια δεν είναι υποχονδρίαση. Υποχονδρίαση είναι διαταραχή η οποία ανήκει στις σωματόμορφες διαταραχές και χαρακτηρίζεται η κατάσταση στην οποία το άτομο είναι εγκλωβισμένο στην ιδέα ότι πάσχει από κάποια ασθένεια σοβαρή, όπως επίσης και η διαρκής παρερμηνεία απλών και ακίνδυνων συμπτωμάτων, όπως ο πονοκέφαλος ή μια απλή ταχυπαλμία. Τα άτομα αυτά αναλώνουν αρκετές ώρες την ημέρα ψάχνοντας στο διαδίχτυο για πληροφορίες και  θεραπείες ασθενειών που ίσως έχουν ή θα αποκτήσουν, επίσης  ψηλαφίζουν  το σώμα τους μήπως ανακαλύψουν κάτι το μη φυσιολογικό προετοιμάζοντας τον εαυτό τους  για μια επερχόμενη ασθένεια. Το υποχόνδριο άτομο παγιδεύεται σε ένα νοσηρό φαύλο-κύκλο όπου επικρατεί φόβος, ανασφάλεια, και άγχος. Συνήθως, αυτή η διαταραχή συνυπάρχει με συμπτώματα κατάθλιψης, αγχώδεις διαταραχές και πιο σπάνια με παρανοειδή ψύχωση.
Τα αίτια της διαταραχής αυτής οφείλονται κυρίως σε ψυχοκοινωνικούς παράγοντες. Η εκδήλωση των συμπτωμάτων επέρχεται έπειτα από μια συναισθηματική κρίση όπως ασθένεια ή θάνατος οικείου ατόμου, η γέννηση ενός παιδιού που συνεπάγεται με αλλαγές και νέες ευθύνες, όπως επίσης και η βίωση τραυματικών γεγονότων κατά την παιδική ηλικία (ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική κακοποίηση κ.α.) Άτομα με υπερπροστατευτικούς γονείς, είναι επίσης πιο επιρρεπή να παρουσιάσουν την διαταραχή αυτή.
Η υποχονδρίαση θεωρείται επίπονη διαταραχή λόγω της έντασής της, όμως με την σωστή θεραπευτική προσέγγιση και θεραπευτική συμμαχία το άτομο μπορεί να γίνει ξανά λειτουργικό. Μερικές από τις θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι οι συμπεριφορικές τεχνικές, η ψυχανάλυση για διερεύνηση ενδοψυχικών συγκρούσεων και μια πιο σύγχρονη και αποτελεσματική προσέγγιση είναι η βιοανάδραση. Ο πρωταρχικός στόχος είναι να βοηθηθεί το άτομο να συνειδητοποιήσει και να εξοικειωθεί με την ιδέα ότι κανένας δεν μπορεί να έχει τον πλήρη έλεγχο της ψυχικής ή σωματικής υγείας και ότι αυτό βέβαια δεν θεωρείται αδυναμία. 


Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός Ψυχολόγος, DipCH

angelospsy@gmail.com

 

Ενδοοικογενειακή βία:Μύθοι και πραγματικότητες

Οι στερεοτυπικές κατηγοριοποιήσεις συνήθως δυσχεραίνουν την αντιμετώπιση και την μελέτη ενός φαινομένου όπως η ενδοοικογενειακή βία. Είναι, όμως, χρήσιμο να καταρρίπτονται κάποιοι μύθοι με εμπεριστατωμένες αναλύσεις και με στατιστικά στοιχεία.

Μύθος: Στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας αρέσει το ξύλο.
Πραγματικότητα: Διαχρονικά τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας έχουν χαρακτηριστεί ως άτομα με μαζοχιστικές συμπεριφορές που απολαμβάνουν την σωματική και ψυχική κακοποίηση.  Στις μέρες μας έχει καταρριφθεί από πολλούς μελετητές της συμπεριφοράς αυτή η αναχρονιστική θεωρία, υποστηρίζοντας ότι στις πλείστες περιπτώσεις η σιωπή αποτελεί μια στρατηγική επιβίωσης του θύματος. Το θύμα επίσης ανέχεται την σωματική κακοποίηση ως μια ασπίδα προστασίας των άλλων μελών τις οικογένειας.

Μύθος: Τα θύματα πάσχουν από ψυχικές διαταραχές.
Πραγματικότητα: «Αν ήταν καλά στα μυαλά δεν θα καθόταν μαζί του/της. Αυτή η στερεοτυπική έκφραση στην πραγματικότητα δεν ισχύει, καθώς μετά από μελέτη πολλών περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας διαπιστώνουμε ότι οι ψυχικές διαταραχές όπως το μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη κ.α. είναι επίκτητα και ως αποτέλεσμα της κακοποίησης που υπέστη το θύμα. Επίσης, διαπιστώνουμε ότι σε συντριπτικό ποσοστό τα θύματα προσπάθησαν να αντισταθούν στη βία, είτε με φυγή είτε με την παθητικότητα.

Μύθος:Τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας δεν εγκαταλείπουν ποτέ τον θύτη.
Πραγματικότητα: Τα θύματα δύσκολα ή μετά από πολλές προσπάθειες εγκαταλείπουν τον θύτη λόγω των αθέμιτων μέσων που συνήθως χρησιμοποιεί, όπως η οικονομική ασφυξία, απειλές σε ότι αφορά τα παιδιά και σωματική - ψυχολογική βία.  Ένας άλλος σημαντικός λόγος που ωθούν το θύμα στην ανεκτικότητα και την υποχωρητικότητα είναι η έλλειψη υποστήριξης από φίλους, μέλη της οικογένειας, κρατικούς παράγοντες, σύμβουλους όπως επίσης και η έλλειψη δικαστικής αρωγής.  Τα θύματα που λαμβάνουν σε πρώϊμο στάδιο και έγκαιρα νομική και ψυχολογική υποστήριξη έχουν πιο πολλές πιθανότητες να ανεξαρτικοποιηθούν πιο ανώδυνα από τον θύτη.

Μύθος: Οι θύτες είναι βίαιοι λόγω της ανεργίας ή για την πίεση που αντιμετωπίζουν στη δουλειά .
Πραγματικότητα: Το εργασιακό στρες ή η ανεργία από μόνα τους δεν κάνουν το άτομο βίαιο προς την οικογένεια του. Δεν μπορούμε να αποδώσουμε την ενδοοικογενειακη βία στην ανεργία ή το στρες.  Αυτό θα σήμαινε ότι ο θύτης θα κακοποιούσε με την ίδια ευκολία το αφεντικό του ή τους συνεργάτες του. Η ενδοοικογενειακή βία ανθεί λόγω της αναλγυσίας των κρατικών μηχανισμών που αδυνατούν να προστατέψουν έμπρακτα το θύμα όπως επίσης και με τις ποινές «χάδι», που αντιμετωπίζουν τους θύτες.

Μύθος: Το θύμα είναι κατώτερου μορφωτικού επιπέδου.
Πραγματικότητα: Αυτός ο μύθος δεν επιβεβαιώνεται. Τα τελευταία στατιστικά μας δείχνουν ότι επτά στις δέκα γυναίκες-θύματα είναι απόφοιτοι τεχνολογικής ή πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.  Η ενδοοικογενειακή βία εκκολάπτεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα διαπερνώντας τις γραμμές του εισοδήματος, του μορφωτικού επιπέδου, και του πολιτισμού.

Μύθος: Τα παιδιά δεν επηρεάζονται, τόσο και ξεπερνούν εύκολα την ενδοοικογενειακή βία.
Πραγματικότητα: Σε συντριπτικό ποσοστό των περιπτώσεων όπου ο ένας γονέας κακοποιεί τον άλλο, τα παιδιά υπόκεινται επίσης σωματική ή ψυχολογική βία. Τα περισσότερα παιδιά προερχόμενα από τοξικό οικογενειακό περιβάλλον, που υπήρξαν θύματα ή ακόμη και μάρτυρες βίαιων συμπεριφορών, παρουσιάζουν συναισθηματικές, γνωστικές και συμπεριφορικές διαταραχές όπως επίσης και αναπτυξιακές αναπηρίες. Επιπλέον τα παιδιά, κυρίως αγόρια που βιώνουν την βία μέσα στην οικογένεια, ταυτίζονται με τον θύτη και επαναλαμβάνουν το ίδιο πρότυπο συμπεριφοράς, συνεχίζοντας και διευρύνοντας τον κύκλο βίας.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως οι ανθρώπινες σχέσεις συνάπτονται και πρέπει να βασίζονται στις έννοιες του σεβασμού, της υποστήριξης, του θαυμασμού , της ελεύθερης αυτοδιάθεσης και της εκτίμησης.  Η πραγματική αγάπη δεν σχετίζεται με την υποτίμηση, τις προσβολές, την καταπίεση, το συνεχή έλεγχο, την έλλειψη εμπιστοσύνης και την κακοποίηση.


Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός Ψυχολόγος, DipCH

angelospsy@gmail.com

Εφαρμόστε θετικούς τρόπους διαπαιδαγώγησης - Το ξύλο δεν βγήκε απ'τον… Παράδεισο

Ένα παλιό σλόγκαν που ακούμε συχνά και είναι πάντα στην «μόδα» σχετικά με την διαπαιδαγώγηση του παιδιού είναι «το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο» ή το «όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος». Αυτό, όμως, έχει αποτελέσματα; Τι γίνεται στον ψυχοσυναισθηματικό κόσμο του παιδιού και πώς βιώνει την σωματική τιμωρία;
Όλοι οι γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους θέλοντας το καλύτερο γι’ αυτά. Να είναι υγιείς και ευτυχισμένα, μεταδίδοντάς τους παράλληλα το σύστημα των ηθικών αξιών και των ορίων γενικότερα. Μέσα από την προσπάθεια των γονιών να μεταδώσουν όλα αυτά και μέσα από την τριβή της καθημερινότητας, μερικές φορές χάνουν την υπομονή τους και ότι λένε οι ειδικοί για το ξύλο πάει «περίπατο». Και εδώ μπαίνει η δικαιολογία «με έφερε στα όρια μου, δεν άντεξα και τις έφαγε». Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά είναι οι τέλειοι μιμητές των δικών μας συμπεριφορών, αρνητικών και θετικών. Με αυτό συνεπάγεται ότι το ξύλο και η βία γενικότερα θα αποτελέσει μοντέλο συμπεριφοράς προς μίμηση, είτε προς τους γονείς είτε προς τον/την σύζυγο και τα παιδιά στο μέλλον. Πώς γίνεται να χαστουκίζω το παιδί για να σταματήσει να χαστουκίζει άλλα παιδιά ή πώς γίνεται να χτυπώ το παιδί και να περιμένω αυτό να φέρει θετικά αποτελέσματα στην συμπεριφορά του. Πόσο αλλόκοτο ακούγεται αυτό;
Η καλύτερη και η πιο ανώδυνη και για τις δύο πλευρές διαπαιδαγώγηση είναι η υιοθέτηση σωστών προτύπων. Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από τις πράξεις μας παρά από τις παρατηρήσεις-διαλέξεις μας.
Βάσει ερευνητικών δεδομένων, τα παιδιά που υπόκεινται σε σωματική βία έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν επιθετική και αντικοινωνική συμπεριφορά, συναισθηματικά προβλήματα, όπως μειωμένη αυτοεκτίμηση, καταθλιπτικές τάσεις, απομόνωση, χαμηλές σχολικές επιδόσεις, παλινδρόμηση και τάσεις αυτοτραυματισμού.
Τα παιδιά παίρνουν τους ρόλους που τους δίνουν οι γονείς. Αν το παιδί ακούει συνεχώς «είσαι άτακτος», «είσαι τεμπέλης», δεν μένει παρά να υποδυθεί τον ρόλο που του έδωσαν τα πρότυπα του. Αυτό που παρατηρούμε είναι απλά το αντικατόπτρισα των δικών μας συμπεριφορών πάνω στα παιδιά μας.
Το ξύλο είναι αποδεδειγμένο επιστημονικά εδώ και πολλά χρόνια ότι τελικά δεν βγήκε απ’ τον Παράδεισο, και συνεπώς δεν φέρνει ποτέ θετικά αποτελέσματα παρά μόνο καταρρακώνει τα παιδιά, τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο. 
Ο σεβασμός, η υπακοή και η πειθαρχία δεν αναπτύσσεται μέσα από τον φόβο και τη βία, αλλά μέσα από την ουσιαστική επικοινωνία, τον αλληλοσεβασμό, την αποδοχή, την υπομονή και την κατανόηση. Κανένας νοήμων γονιός δεν απολαμβάνει να χρησιμοποιεί βία πάνω στο παιδί του. Μπορούμε λοιπόν να εφαρμόσουμε πιο θετικούς τρόπους διαπαιδαγώγησης, όπως τα κίνητρα, τον διάλογο (ουσιαστική επικοινωνία) και την καθοδήγηση. Είναι επιτακτική ανάγκη να δούμε με πιο πολύ υπευθυνότητα το τι προκαλεί κάθε είδους άσκησης βίας, τόσο στην οικογένεια όσο και στην κοινωνία ευρύτερα. «Ένας άνθρωπος που έχει τιμωρηθεί, δεν θα είναι στο εξής λιγότερο επιρρεπής προς μία δεδομένη συμπεριφορά. Στην καλύτερη περίπτωση μαθαίνει πως να αποφεύγει την τιμωρία».  B.F. Skinner


Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός ψυχολόγος, DipCH

                                     ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

Τι είναι η Οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας;


Η Οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας είναι μια ψυχική διαταραχή που επηρεάζει το άτομο σε όλα τα επίπεδα της λειτουργικότητας του. Χαρακτηρίζεται κυρίως από έντονη συναισθηματική αστάθεια, χαώδεις και ασταθείς διαπροσωπικές σχέσεις και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Ένα σημαντικό γνώρισμα αυτής της διαταραχής είναι οι απότομες εναλλαγές της διάθεσης και η τάση του ατόμου να κινείται ανάμεσα στον πόλο της ψύχωσης και της νεύρωσης. Η ΜΔΠ εμφανίζεται τρεις φορές συχνότερα στον γυναικείο πληθυσμό και μόλις στο 2%-5% στον γενικότερο πληθυσμό.
Τα αίτια της ΜΔΠ δεν είναι ακόμη ξεκάθαρα. Πιθανολογείται ότι η ανάπτυξη της διαταραχής αυτής είναι ένας συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Διαπιστώνεται επίσης ότι ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με ΜΔΠ έχουν υποστεί κακοποίηση (σωματική, λεκτική, παραμέληση) κατά την παιδική τους ηλικία.
 
Τα συμπτώματα της ΜΔΠ

Το άτομο καταπνίγεται από βαθιά συναισθήματα ανασφάλειας και δυσκολίας στο να αντιμετωπίσει την εγκατάληψη-απώλεια σε φανταστικό ή πραγματικό επίπεδο. Τείνει να εξιδανικεύει και να απομυθοποιεί με ευκολία τους άλλους κατατάσσοντας τους σε δύο κατηγορίες καλούς-κακούς, άσπρο-μαύρο, δημιουργώντας έτσι σχέσεις αγάπης-μίσους.

Παρορμητικότητα. Η παρορμητικότητα είναι το αποτέλεσμα μιας χρόνιας αίσθησης συναισθηματικού κενού και κατακερματισμένης ταυτότητας που συνήθως περιλαμβάνει αυτοτραυματισμούς, καταχρήσεις ακόμη και απόπειρες αυτοκτονίας. Η διαδικασία του αυτοτραυματισμού και με ότι συνεπάγεται αυτό επιφέρει στο άτομο μια προσωρινή ανακούφιση από τον ψυχικό πόνο αλλά με αρνητικές μελλοντικές συνέπειες.

Διαστρεβλωμένη και ασταθής αυτοεικόνα. Το άτομο βιώνει αντιφατικά και μεταβλητά συναισθήματα για τα άτομα που το περιβάλλουν, για καταστάσεις, για ηθικές αξίες, ή για μελλοντικούς στόχους-σχέδια (επαγγελματικά κ.α).

Τα άτομα με ΜΔΠ μπορεί να βιώνουν κι άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος ή με διαταραχές διάθεσης όπως έντονη ανησυχία, κρίσεις πανικού, ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, χρόνιο αίσθημα κενού και πλήξης, μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον και δυσκολία συγκέντρωσης σε απλές καθημερινές δραστηριότητες.

Η θεραπεία της ΜΔΠ έχει ως κύριο στόχο να καταστήσει το άτομο ικανό να μπορεί να διαχειρίζεται και να οριοθετεί τα προβληματικά μοτίβα συμπεριφοράς, καθώς και να δημιουργεί σταθερά δομημένες και ποιοτικές διαπροσωπικές σχέσεις.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις ενδείκνυται η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής (βενζοδιαζεπινών, λιθίου και αντικαταθλιπτικών) για την μείωση των συμπτωμάτων και της ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας της ψυχοθεραπείας.


Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός ψυχολόγος, DipCH

15 βασικοί κανόνες για την υγιή ψυχολογική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σας

Όλοι μας έχουμε προσέξει ότι στο δωμάτιο τοκετού δεν μας δίνετε εγχειρίδιο για το πώς θα μεγαλώσουμε ένα παιδί. Μέσα από την εμπειρία μου, σας προτείνω 15 βασικούς κανόνες για την υγιή ψυχολογική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σας.
1. Κάντε πράγματα μαζί: Πολλές συγκρουσιακές καταστάσεις μπορούν να ξεπεραστούν και το παιδί να εκτονωθεί μέσα από το παιχνίδι.
2. Δώστε του υπομονετικά απαντήσεις για τα ερωτήματά του: Μην του απαντάτε μονολεκτικά για να το αποφύγετε. Η επικοινωνία είναι το βασικό συστατικό για να έχουμε μια υγιή σχέση με τα παιδιά μας.
3. Σεβαστείτε τα συναισθήματά τους: Αναγνωρίστε, δεχτείτε και ακούστε προσεκτικά τι έχουν να σας πουν. Αφήστε να εκφράσουν αυτό που νιώθουν, είτε είναι ζήλεια είτε θυμός είτε απογοήτευση.
4. Βρείτε εναλλακτικές λύσεις: Αν για παράδειγμα το παιδί θέλει να κτίσει κάστρο στην κουζίνα, μην του πείτε απλώς όχι. Προτείνετε του άλλα σημεία του σπιτιού που θα μπορούσε να παίξει.
5. Δείξτε έμπρακτα στο παιδί σας πως θα θέλατε να συμπεριφέρεται: Για παράδειγμα, αν τραβά τη γάτα από την ουρά, δείξτε του πώς να την χαϊδεύει, μην του δώσετε απλώς οδηγίες.
6. Δώστε στο παιδί σας επιλογές και όχι διαταγές: Οι διαταγές πολλές φορές φέρνουν αντίθετα αποτελέσματα. Π.χ: «Θέλεις να βουρτσίσεις τα δόντια σου πριν ή μετά, αφού βάλεις τις πιτζάμες σου;»
7. Κάντε μικρές υποχωρήσεις: Για παράδειγμα: «Σου επιτρέπω απόψε να μην πλύνεις τα δόντια σου επειδή είσαι πολύ κουρασμένος».
8. Δώστε τους χρόνο να προετοιμαστούν: Αν περιμένετε καλεσμένους στο σπίτι, εξηγήστε στο παιδί σας πως θα θέλετε να συμπεριφερθεί από πριν. Να είστε συγκεκριμένοι σε αυτό που θέλετε να του πείτε. Επίσης, πριν την αποχώρησή σας από κάποιον παιδότοπο, προειδοποιήστε το παιδί σας μερικά λεπτά νωρίτερα. Αυτό θα κάνει την αποχώρηση πιο εύκολη, χωρίς περιπέτειες.
9. Αφήστε να συμβεί αυτό που πρέπει να συμβεί (όταν είναι ασφαλές): Για παράδειγμα, το παιδί δεν κρέμασε την πετσέτα αφότου πλύθηκε, ρίχνοντας την άτσαλα σε μια γωνιά. Το πρωί θα τη χρησιμοποιήσει βρεγμένη . Αφήστε το παιδί να καταλάβει ότι υπάρχουν επιπτώσεις και επακόλουθα στις πράξεις μας.
10. Το παιδί πρέπει να ξέρει για το πώς νιώθετε και πώς σας επηρεάζει η συμπεριφορά του: Για παράδειγμα: «Με κουράζει όταν πρέπει να μαζεύω τα ψίχουλα από το μπισκότο σου στο πάτωμα».
11. Αναθεωρείστε τις προσδοκίες σας: Τα παιδιά μέσα από τις βιολογικές και κοινωνικές τους ανάγκες, βιώνουν έντονα συναισθήματα και έτσι είναι φυσιολογικό να είναι θορυβώδη, περίεργα, πεισματάρικα, ανυπόμονα, ξεχασιάρικα και γεμάτα με ενέργεια. Προσπαθήστε να τα δεχτείτε όπως είναι.
12. Η αγάπη σας είναι μη διαπραγματεύσιμη: Θα έχουμε πιο καλά αποτελέσματα όπως επίσης και πιο υγιείς ενήλικους στο μέλλον όταν λέμε: «Πάντα θα σε αγαπώ, απλώς αυτό που έκανες δεν ήταν σωστό επειδή….» Δεν πρέπει ποτέ να λέμε στο παιδί «Δεν θα σε αγαπώ αν δεν κάτσεις φρόνιμος», «Για να σε αγαπώ φάε το φαγητό σου».
13. Μην εστιάζετε μόνο στα αρνητικά, εκεί που εστιάζουμε αυτό μεγεθύνουμε: Επιβραβεύουμε τα παιδιά μας όταν επιδεικνύουν την απαιτούμενη συμπεριφορά, αγκαλιάζοντάς τα, φιλώντας τα ή όταν μπορούμε με μικρά δωράκια.
14. Οι συνέπειες (τιμωρίες) πρέπει να είναι λογικές και εφικτές: Για παράδειγμα, «επειδή δεν έπλυνες τα δόντια σου, δεν θα κάτσεις στον υπολογιστή για ένα μήνα». Εκτός του ότι αυτό δεν θα τηρηθεί, είναι πιθανόν να σας φέρει σε ρήξη με το παιδί. Η συνέπεια πρέπει να είναι ανάλογη με το «παράπτωμα».
15. Βρείτε μαζί τη λύση: Συζητήστε με το παιδί σας για το πρόβλημα που δημιουργήθηκε και ανταλλάξτε ιδέες για το πώς μπορείτε να λύσετε το πρόβλημα μαζί, θέτοντας νέους κανόνες.
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι τα παιδιά μας ζουν μόνο μια παιδική ηλικία. Οι γονείς, λοιπόν, είναι οι δημιουργοί των ωραίων παιδικών αναμνήσεων και των μετέπειτα ευτυχισμένων ενηλίκων.

 

Νευροανάδραση:Μια μη παρεμβατική μέθοδος μάθησης-εκπαίδευσης

Η Νευροανάδραση είναι μία μη παρεμβατική μέθοδος μάθησης-εκπαίδευσης, η οποία ανήκει στον τομέα των νευροεπιστημών και εφαρμόζεται σε ένα ευρύ φάσμα  παθολογιών που σχετίζονται με τη δυσλειτουργία του εγκεφάλου.
Η ιστορία της Νευροανάδρασης αρχίζει πειραματικά στη δεκαετία του ‘60 από τον καθηγητή Dr.Barry Sterman (UCLA School of Medicine) στο αμερικανικό κέντρο αστρολογίας (NASΑ, αρχικά με σκοπό να διερευνήσει τις αιτίες εμφάνισης επιληπτικών κρίσεων σε επανδρωμένες αποστολές, και μετέπειτα να βελτιώσει και να διατηρήσει την ψυχοφυσιολογική κατάσταση των αστροναυτών στο διάστημα.
Πώς γίνεται η Νευροανάδραση
Σαν πρώτο βήμα τοποθετούνται στο τριχωτό της κεφαλής ηλεκτρόδια για να μπορέσουμε να καταγράψουμε την εγκεφαλική δραστηριότητα ή αλλιώς τα εγκεφαλικά κύματα που εκπέμπει ο εγκέφαλός μας. Η «ανισορροπία» των εγκεφαλικών κυμάτων αντικατοπτρίζει κάποια δυσλειτουργία ψυχοσωματικής φύσεως. Οι συχνότητες των εγκεφαλικών κυμάτων περνούν από επεξεργασία στον υπολογιστή μας, ο οποίος απομονώνει τις συχνότητες που θέλουμε να εκπαιδεύσουμε, απεικονίζοντας τες στην οθόνη του εκπαιδευόμενου σε μορφή ηλεκτρονικού παιχνιδιού. Με αυτό τον τρόπο ο εκπαιδευόμενος παίρνει πληροφορία για την εγκεφαλική του δραστηριότητα μέσα από το παιχνίδι, χρησιμοποιώντας μόνο τον εγκέφαλό του χωρίς χέρια, αυξάνοντας ή μειώνοντας τα επιθυμητά κύματα εξομαλύνοντας την εγκεφαλική λειτουργία. Είναι δηλαδή μια ενεργητική μάθηση όπου προκαλούμε τον εγκέφαλο να αντιδράσει με συγκεκριμένο τρόπο και ως μέσο εκγύμνασης και ενίσχυσης των γνωστικών και φυσιολογικών λειτουργιών.
Η διαδικασία είναι ανώδυνη και μη παρεμβατική, αφού τα ειδικά μηχανήματα (ηλεκτροεγκεφαλογράφος EEG), που χρησιμοποιούνται είναι εντελώς ακίνδυνα και λειτουργούν με κοινές μπαταρίες.   
Πού εφαρμόζεται η Νευροανάδραση
Η Νευροανάδραση εφαρμόζεται σε ένα ευρύ φάσμα εγκεφαλικών δυσλειτουργιών και όχι μόνο. Συνοπτικά μπορεί να εφαρμοστεί με μεγάλη επιτυχία σε αγχώδεις διαταραχές, καταθλιπτικές διαταραχές, διαταραχές ύπνου, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διασπαστική συμπεριφορά και επίσης για καλύτερη αθλητική απόδοση (Peak Performance).
Ο εγκέφαλος μας είναι ένα εξαιρετικά εύπλαστο και ευπροσάρμοστο όργανο που μπορεί να εκπαιδευτεί και να επαναπρογραμματιστεί, ώστε να επιφέρει στο άτομο υψηλές επιδόσεις με χαλάρωση και συγκέντρωση .