Ξέρετε τι είναι το φαινόμενο Φόρερ;

Το φαινόμενο Φόρερ (Forer Effect) ή αλλιώς Barnum effect αφορά στην τάση των ανθρώπων να αξιολογούν ως εξαιρετικά ακριβείς, διάφορες αόριστες πληροφορίες που αναφέρονται σ' αυτούς προσωπικά, αν και αυτές μπορούν να ισχύουν για πολλούς ανθρώπους.
Το φαινόμενο αυτό μπορεί να εξηγήσει την ευκολοπιστία ή την αφέλεια των ανθρώπων σε διάφορα συστήματα μεταφυσικής όπως είναι η αστρολογία και η μαντεία, καθώς επίσης και διαφόρων "τεστ προσωπικότητας".
Ο ψυχολόγος Μπέρτραμ Φόρερ ανακάλυψε ότι οι άνθρωποι είναι επιρρεπείς στο να αποδέχονται ασαφείς και γενικόλογες περιγραφές της προσωπικότητας τους σαν να ισχύουν αποκλειστικά γ' αυτούς, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι η ίδια περιγραφή μπορεί να ισχύει και για οποιονδήποτε άλλο.
Ο Forer το 1948 πραγματοποίησε ένα πείραμα στο οποίο συμμετείχαν φοιτητές, στους οποίους χορήγησε ένα τεστ προσωπικότητας και τους ενημέρωσε ότι στο τέλος θα τους δώσει ξεχωριστά στον καθένα την τελική αξιολόγηση για την προσωπικότητά τους με βάση τις απαντήσεις που έδωσαν. Στο τέλος έδωσε σε όλους τους φοιτητές χωρίς οι ίδιοι να το γνωρίζουν την εξής αποτίμηση:
 

«Έχεις ανάγκη οι άλλοι να σε συμπαθούν και να σε θαυμάζουν. Έχεις την τάση να είσαι επικριτικός με τον εαυτό σου. Έχεις σημαντικές ικανότητες τις οποίες δεν έχεις ακόμα χρησιμοποιήσει προς όφελος σου. Αν και πειθαρχημένος και με αυτοέλεγχο εξωτερικά, είσαι ανήσυχος και ανασφαλής εσωτερικά. Κατά καιρούς έχεις σοβαρές αμφιβολίες για το αν έχεις πάρει τη σωστή απόφαση ή έχεις κάνει τη σωστή επιλογή. Προτιμάς να βλέπεις κάποιες αλλαγές και δυσανασχετείς όταν περιορίζεσαι από φραγμούς και περιορισμούς. Περηφανεύεσαι για τον εαυτό σου ως ένα ανεξάρτητα σκεπτόμενο άτομο και δεν αποδέχεσαι τις απόψεις των άλλων αν δεν υπάρχουν αρκετές αποδείξεις. Θεωρείς πως δεν είναι συνετό να είσαι απόλυτα ειλικρινής όταν αποκαλύπτεις τον εαυτό σου στους άλλους. Κατά καιρούς είσαι εξωστρεφής, καταδεκτικός, κοινωνικός, ενώ άλλες φορές είσαι εσωστρεφής, επιφυλακτικός και μαζεμένος. Μερικές από τις φιλοδοξίες σου δεν είναι ρεαλιστικές. Μία από τις βασικότερες επιδιώξεις σου στη ζωή είναι η ασφάλεια.»
Η πλειοψηφία των φοιτητών συμφώνησε με όσα περιέγραφε η τελική αποτίμηση για την προσωπικότητά τους, και μόνο όταν αποκαλύφθηκαν τα αποτελέσματα οι φοιτητές έμαθαν πως είχαν λάβει την ίδια αποτίμηση, η οποία στην πραγματικότητα ήταν συνδυασμός διαφόρων αποσπασμάτων από αστρολογικές στήλες.
Το φαινόμενο Φόρερ φαίνεται να εξηγεί, τουλάχιστον εν μέρει, το γιατί τόσοι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ψευδοεπιστήμες «δουλεύουν». Η αστρολογία, η αστροθεραπεία, οι βιορυθμοί, η χαρτομαντεία, η χειρομαντεία, το εννεάγραμμα, η μαντική, η γραφολογία κλπ. φαίνονται να δουλεύουν επειδή φαίνεται να παρουσιάζουν μια ακριβή ανάλυση της προσωπικότητας.
Έρευνες έδειξαν πως είναι πιο πιθανό ένα άτομο να θεωρήσει μια πρόταση ακριβή όταν:
- πιστεύει πως τα αποτελέσματα αφορούν αποκλειστικά τον ίδιο.
- πιστεύει στην αυθεντία του αξιολογητή.
- τα αποτελέσματα είναι κυρίως θετικά.

Ο ψυχολόγος Barry Beyerstein πιστεύει ότι «η ελπίδα και η αβεβαιότητα βάζουν σε κίνηση ισχυρές ψυχολογικές διεργασίες οι οποίες και κρατούν όλους τους μυστικιστικούς και ψευδοεπιστημονικούς συμβούλους προσωπικότητας στο επάγγελμα. Συνεχώς προσπαθούμε να βγάλουμε νόημα από την ομοβροντία ασύνδετων πληροφοριών που λαμβάνουμε καθημερινά και έχουμε γίνει τόσο καλοί στο να συμπληρώνουμε τα κενά που μερικές φορές βγάζουμε νόημα μέσα από ανοησίες...»

Ευάγγελος Ορφανίδης - εγγεγραμμένος Κλινικός ψυχολόγος



πηγές: gravitonio.blogspot.com, el.wiktionary.org

 

 

 Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά...

Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, μπόρεσα να καταλάβω ότι ο συναισθηματικός πόνος και η θλίψη, απλώς με προειδοποιούσαν να μη ζω κόντρα στην αλήθεια μου. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε αυθεντικότητα.
Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, κατάλαβα σε πόσο δύσκολη θέση ερχόταν κάποιος με το να του επιβάλλω τις επιθυμίες μου, παρότι ήξερα ότι ούτε ήταν κατάλληλη η στιγμή ούτε ο άνθρωπος ήταν έτοιμος, ακόμα κι αν αυτός ο άνθρωπος ήμουν εγώ. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε σεβασμό.
Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, έπαψα να λαχταρώ μια άλλη ζωή και μπόρεσα να δω ότι τα πάντα γύρω μου με προκαλούσαν να μεγαλώσω. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε ωριμότητα.
Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, κατάλαβα ότι βρίσκομαι πάντα και σε όλες τις περιστάσεις, την κατάλληλη στιγμή και στο σωστό μέρος και ότι όλα όσα γίνονται είναι σωστά. Από τότε κατάφερα να γαληνέψω. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε αυτοπεποίθηση.
Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, έπαψα να στερούμαι τον ελεύθερο χρόνο μου και σταμάτησα να κάνω μεγαλόπνοα σχέδια για το μέλλον. Σήμερα κάνω μόνο ό,τι με ευχαριστεί και με γεμίζει χαρά, ό,τι αγαπώ και κάνει την καρδιά μου να γελά, με τον δικό μου τρόπο και στους δικούς μου ρυθμούς. Σήμερα ξέρω ότι αυτό το λέμε απλότητα.
Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, απελευθερώθηκα από ό,τι δεν ήταν υγιές για μένα. Από φαγητά, άτομα, πράγματα, καταστάσεις και από ό,τι με τραβούσε συνεχώς μακριά από τον ίδιο μου τον εαυτό. Στην αρχή το ονόμαζα “υγιή εγωισμό”. Αλλά σήμερα ξέρω ότι είναι αυταγάπη.
Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, έπαψα να θέλω να έχω πάντα δίκιο. Έτσι έσφαλλα πολύ λιγότερο. Σήμερα κατάλαβα ότι αυτό το λέμε μετριοφροσύνη.
Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, αρνήθηκα να συνεχίσω να ζω στο παρελθόν και να ανησυχώ για το μέλλον μου. Τώρα ζω περισσότερο τη στιγμή όπου όλα συμβαίνουν. Έτσι σήμερα, ζω την κάθε μέρα και αυτό το λέω ικανοποίηση.
Όταν άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου πραγματικά, συνειδητοποίησα ότι η σκέψη μου μπορεί να με κάνει μίζερο και άρρωστο. Όταν όμως επικαλέστηκα τις δυνάμεις της καρδιάς μου, η λογική απέκτησε έναν πολύτιμο σύντροφο. Αυτή τη σχέση την ονομάζω σήμερα σοφία της καρδιάς.
Δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε τις αντιπαραθέσεις, τις συγκρούσεις και τα προβλήματα με τον εαυτό μας και τους άλλους γιατί καμιά φορά, ακόμα και τα άστρα εκρήγνυνται και δημιουργούνται νέοι Γαλαξίες. Σήμερα ξέρω ότι αυτό είναι η ζωή!


 Σκηνή από την ταινία «Ο Μεγάλος Δικτάτωρ» του Τσάρλι Τσάπλιν

Ματθαίος Γιωσαφάτ: Τα 12 είδη του έρωτα και η κρίση που κουβαλάμε μέσα μας

Να παντρευτείς ή να μην παντρευτείς, ένα βιβλίο με τον συγκεκριμένης σαιξπηρικής απόχρωσης τίτλο, από τον Γιωσαφάτ.

Εκεί υποστηρίζει ότι υπάρχουν 12 είδη έρωτα, απολύτως αντίστοιχα της σχέσης που αναπτύξαμε με τη μητέρα μας στον πρώτο χρόνο της ζωής μας.

“Η αγάπη ξεκινάει από την ευγνωμοσύνη” Ματθαίος Γιωσαφάτ

«Ένας στερημένος άντρας περιμένει να πάρει από τη γυναίκα ό,τι δεν πήρε από τη μητέρα του, άλλος δημιουργεί εξαρτητική σχέση. Επιλέγεις κάποιον για να κυριαρχείς ή να σε κυριαρχούν. Κι αυτό δεν είναι αγάπη, είναι ανάγκη».

Θέλετε να πείτε ότι δεν υπάρχει πραγματική αγάπη;
«Στους ώριμους ανθρώπους υπάρχει. Έχουν δεχτεί τα δικά τους ελαττώματα και του συντρόφου τους, έχουν ζήσει την υπαρξιακή μοναξιά. Τον πρώτο χρόνο της ζωής τους έχουν πάρει αρκετή αγάπη από τη μητέρα τους κι έχουν δεχτεί ότι δεν μπορούν να τα έχουν όλα. Η αγάπη ξεκινάει από την ευγνωμοσύνη».

Δηλαδή;

«Η ευγνωμοσύνη δημιουργεί συνθήκες ενδιαφέροντος για τον άλλον. Ο έρωτας διαρκεί πόσο; Εναν χρόνο; Μετά, ή μεταμορφώνεται σε αγάπη με στοιχεία ευγνωμοσύνης, ή διαλύεται. Οι εξαρτημένοι, οι στερημένοι από μητρική αγάπη ονειρεύονται καρβέλια, μια ιδανική γυναίκα. Ακριβώς όπως τα παιδιά πιστεύουν ότι η μάνα τους είναι όλος ο κόσμος».

Μιλάτε για το σύνδρομο Παναγίας και πόρνης προφανώς – εξόχως ελληνικό σύνδρομο…

«Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Είχα κάποτε έναν σαραντάρη σε μια ομάδα. Είχε πάει μ’ ένα τσουβάλι γυναίκες και δεν έβρισκε μια να του ταιριάζει. Γιατρέ, μου έλεγε, τι ζητάω; Μια γυναίκα τρυφερή, αλλά όχι αδύναμη. Να μου είναι πιστή, αλλά να είναι ελκυστική, να την κυνηγούν οι άλλοι άντρες. Τι ζητούσε; Την ιδανική μητέρα.

Θυμάμαι ένα σονέτο που έγραψα για τη μάνα μου στην εφηβεία, πώς τη σφίγγω στην αγκαλιά μου και μέσα στα μάτια της αναζητώ τη δική μου μορφή. Δεν βλέπετε πώς κοιτάζονται οι έφηβοι στα πάρκα; Σαν να είναι ο ένας η μητέρα του άλλου».

Να σας πω την αλήθεια, δεν βλέπω πια εφήβους να φιλιούνται στα πάρκα…

«Δεν τους βλέπετε, επειδή σήμερα τα παιδιά κλειδώνονται στα δωμάτιά τους και βγάζουν τα μάτια τους. Παλιά εμείς δεν μπορούσαμε να φέρουμε την κοπέλα στο σπίτι, ξημεροβραδιαζόμασταν στα πάρκα. Είχαμε αυνανιστικές φαντασιώσεις με τους σουηδούς πατεράδες που σου άνοιγαν το σπίτι τους.

Κλειδωνόσουν με την κόρη τους σ’ ένα δωμάτιο και μετά σου έλεγαν κι ευχαριστώ. Σήμερα τα παιδιά είναι στερημένα, επειδή οι μητέρες τους δουλεύουν και παρατάνε τα μωρά στις Φιλιππινέζες. Το παιδί έχει ανάγκη το χνότο της μάνας του, τη χροιά της φωνής της, ιδίως τον πρώτο χρόνο. Με τη ρουτίνα εμπιστευόμαστε τον κόσμο, υποχωρεί η απειλή του αφανισμού. Η καλή μάνα τραγουδάει συνεχώς το ίδιο τραγούδι. Εχετε παρατηρήσει ότι αν αλλάξεις τα λόγια ενός παραμυθιού, το παιδί σε διορθώνει; Χρειάζεται την ασφάλεια της αρχικής αφήγησης».

Ενοχοποιείτε την ελληνίδα μητέρα με αυτό που λέτε…

«Κοιτάξτε, και η γυναίκα μου δούλευε όταν η κόρη μας ήταν μικρή, κι εγώ άλλαζα πάνες. Ομως η Αθήνα κάηκε από τα βαριεστημένα παιδιά των βορείων προαστίων. Μεγάλωσαν με υπαρξιακό κενό και οικιακές βοηθούς. Δεν αγάπησαν, επειδή δεν αγαπήθηκαν. Η επιθετικότητα είτε ενδοστρέφεται με αυτοκτονικές τάσεις είτε καταλήγει σε βία. Οσοι δεν αγαπήθηκαν τον πρώτο χρόνο της ζωής τους προσπαθούν να χάσουν τα όρια, όπως στην αγκαλιά μιας μάνας. Αλλοι το βρίσκουν αυτό στη θρησκευτική μεταρσίωση, άλλοι στα ναρκωτικά, άλλοι λένε “θρησκεία μου είναι ο Ολυμπιακός”».

Και ο πατέρας πού βρίσκεται σε όλη αυτή την ιστορία; Τι κάνει τον πρώτο χρόνο της ζωής του παιδιού του;

«Ο πατέρας στηρίζει τη μάνα. Γίνεται η μητέρα της μητέρας του παιδιού του, παρέχοντας στοργή και τρυφερότητα άνευ όρων. Στην πραγματικότητα, όμως, τι κάνει ο άντρας; Ζηλεύει που η μητέρα αφιερώνεται στο παιδί της και την απατά».

Απατούν περισσότερο οι άντρες από τις γυναίκες στον γάμο;

«Το 92% των αντρών απατά. Και στις γυναίκες τα ποσοστά έχουν αυξηθεί, μιλάμε σήμερα για 70%. Το αρσενικό ζώο είναι πολυγαμικό, η πολυγαμία είναι μέσα στη φύση του άντρα».

Εδώ θα διαφωνήσουμε.

«Μα δεν το λέω εγώ, η επιστήμη το λέει και η στατιστική. Οταν πούμε ότι οι περισσότερες γυναίκες στην Ελλάδα είναι μελαχρινές αυτό δεν είναι καλό ή κακό, είναι στατιστική. Γιατί είναι πολυγαμικοί οι άντρες; Επειδή η μόνη άμυνα απέναντι στον θάνατο είναι τα γονίδια. Η γυναίκα ξέρει ότι τα γονίδιά της έχουν πάει στο έμβρυο που κυοφορεί. Ο άντρας δεν ξέρει αν είναι δικό του το παιδί. Στον κόσμο των ζώων τα αρσενικά κατασπαράζουν το ένα το άλλο για να κερδίσουν το θηλυκό. Ή πνίγουν το μωρό τους, επειδή έτσι το θηλυκό αποκτά ξανά οίστρο».

Είναι διαφορετικά τα θέματα που απασχολούν τις γυναίκες και τους άντρες που σας επισκέπτονται;

«Οι άντρες έχουν συνήθως παράπονα από το σεξ, επειδή η γυναίκα χάνει το ερωτικό της ενδιαφέρον. Οι γυναίκες λένε “δεν είναι τρυφερός, δεν μου φέρνει πια λουλούδια”. Γιατί οι άντρες έχουν μυς; Για να υπερασπίζονται τη γυναίκα και το παιδί τους. Παλιά σκότωναν το ελάφι και το έσερναν στη σπηλιά. Σήμερα φέρνουν λεφτά, είναι στη φύση τους να κουβαλάνε».

Εχουν αλλάξει αυτά τα δεδομένα. Επιπλέον χτυπήθηκαν και οι άντρες από την ανεργία.

«Ναι, αλλά αυτά είναι τα κυτταρικά χαρακτηριστικά που κληρονομήσαμε. Πράγματι, έχουν αλλάξει τα δεδομένα. Σήμερα, οκτώ στις δέκα φορές η γυναίκα ζητάει διαζύγιο, επειδή δουλεύει πια και δεν φοβάται. Οι γονείς μου είχαν έξι παιδιά, η μάνα μου ήταν αγράμματη – ακόμη κι αν ήθελε, πώς να ζητούσε διαζύγιο;».
Εχει αλλάξει η ερωτική συμπεριφορά των Ελλήνων λόγω της οικονομικής κρίσης; Τι σας λένε τα ζευγάρια που σας επισκέπτονται;

«Η κρίση έχει εντείνει την ανασφάλεια. Οι πιο ανώριμοι προβάλλουν το πρόβλημά τους ο ένας στον άλλον. Αλλά είναι και θέμα ιδιοσυγκρασίας. Εδώ σου λένε πάντα “ο άλλος φταίει”. Στην Αγγλία, που είχα δουλέψει, ο καθένας στο ζευγάρι αναλάμβανε τις ευθύνες του.

Μια αμερικανίδα συγγραφέας που είχε εκπονήσει διδακτορική διατριβή για την Ελλάδα μού έλεγε ότι τα ελληνικά σίριαλ είναι γεμάτα επιθετικότητα, διεκδίκηση και πάθη. Το πάθος δείχνει, αντίθετα απ’ ό,τι πιστεύουμε, έλλειψη αισθήματος. Τώρα, βέβαια, θα ήταν πολιτικά ορθό να σας πω ότι η κρίση φταίει για όλα. Η αλήθεια είναι πως όσοι είχαν προβλήματα από πριν θα δουν τώρα μια αύξηση των συμπτωμάτων. Αν είσαι σχετικά υγιής, δεν παθαίνεις κατάθλιψη λόγω της κρίσης».

Για να το ξεκαθαρίσουμε, επειδή όλοι μεταχειρίζονται αυτόν τον όρο επιπόλαια. Τι είναι κατάθλιψη;

«Η κατάθλιψη μπορεί να είναι οργανική, να προέρχεται δηλαδή από τα γονίδια ή τις ορμόνες. Αλλά μπορεί να προέρχεται από τη στέρηση της μητέρας που σας έλεγα πριν, από ένα βαθύ αίσθημα απώλειας. Καθώς τώρα έχουμε απώλεια της ελπίδας, της χαράς της ζωής και πραγματικές δυσκολίες, αναβιώνουν τα παλιά αισθήματα. Δεν φταίει λοιπόν η κρίση, αλλά αυτό που κουβαλάμε μέσα μας. Στην Κατοχή, που εγώ την έζησα, πέθαιναν τα αδύναμα παιδιά».

Στις νέες γενιές παρατηρείτε διαφορετικές συμπεριφορές;

«Τα αγόρια σήμερα φοβούνται τα κορίτσια. Ενα κορίτσι 12 ή 14 ετών έχει συχνά ελευθεριάζουσα ερωτική συμπεριφορά. Αρκεί να σας πω ότι το 15% των κοριτσιών αρχίζει την ερωτική του ζωή στα 12 και το 20% με 25% στα 14. Τα κορίτσια θέλουν να τους πει το αγόρι “τι ωραία που είσαι” και επειδή δεν το λέει γίνονται προκλητικά για να δημιουργήσουν σχέση.

Ερχονται αγόρια 20 ετών που κάνουν έρωτα μια φορά τον μήνα. Μπορεί να φταίει και το Τσερνόμπιλ, οι τροφές που τρώμε, το κλίμα, τι να σας πω; Το σπέρμα των αγοριών, πάντως, έχει μικρότερη κινητικότητα, εξού και οι δυσκολίες σύλληψης».


Και η ψυχοπαθολογία της ελληνικής οικογένειας; Βλέπουμε παιδιά που δυσκολεύονται να αποκοπούν από τη γονεϊκή οικογένεια και να την αντικαταστήσουν με τη νέα οικογένεια που φτιάχνουν.
«Αυτό συνέβαινε παλαιότερα. Τώρα παρατηρούμε παλινδρόμηση σε τέτοιες συμπεριφορές λόγω της κρίσης. Το ελληνικό σπίτι παρείχε ασφάλεια σε δύσκολες στιγμές και οι γονείς χρησιμοποιούσαν τα παιδιά τους. Για να τα προφυλάξουν από τη ζωή τα μεγάλωναν εξαρτητικά και τα έκαναν ανώριμα. Δεν υπήρχε ΙΚΑ – κοινωνικό κράτος για τους γονείς ήταν τα παιδιά. Να φροντίζεις τη μάνα σου, λένε στην Ελλάδα.

Βασανίζονται οι νέοι έτσι, επειδή ο δικός τους ρόλος είναι να προσφέρουν στα δικά τους παιδιά. Εγώ κράτησα χρήματα στην άκρη, έχω πει στην κόρη μου να με βάλει σ’ ένα καλό γηροκομείο – και το εννοώ. Δείτε τι γίνεται στη φύση: οι γάτες από δύο μηνών είναι ανεξάρτητες.

Αλλά και στο εξωτερικό δεν συμβαίνουν αυτά τα πράγματα. Στην Αγγλία υπάρχουν καταπληκτικά γηροκομεία. Πηγαίνουν οι ηλικιωμένοι θέατρο όλοι μαζί, ερωτεύονται σφόδρα. Οι άνθρωποι που με ερωτεύτηκαν με το περισσότερο πάθος στη ζωή μου είναι η κόρη μου όταν ήταν τριών ετών και κάτι γριές στο γηροκομείο…».

Επειδή γνωρίζετε τους Γερμανούς εξίσου καλά με τους Ελληνες, θα μπορούσατε να ερμηνεύσετε την ελληνογερμανική κρίση με ψυχολογικούς όρους;

«Οι Γερμανοί είναι πρωκτικός λαός κι αυτό σημαίνει ανάγκη για εξουσία. Αντλούν μια καθαρά προτεσταντική ικανοποίηση δουλεύοντας, ενώ εμείς ζώντας. Σήμερα κυριαρχούν οικονομικά, αλλά αν το δούμε αντικειμενικά κάθε χώρα κοιτάζει το συμφέρον της, επεκτείνεται. Οι ισχυρές χώρες υποτάσσουν τις αδύναμες.

Η Ελλάδα, από την άλλη μεριά, δεν αντιμετώπισε ποτέ τον εαυτό της. Τι κάναμε ως χώρα; Γιατί ανεχθήκαμε τόσο κλέψιμο; Εχουμε πολύ επιθετική κουλτούρα. Στην κοινωνική μας ζωή είμαστε ατομικιστές και αγενέστατοι. Δείτε πώς οδηγούμε, πώς εξυπηρετούμε τους ανθρώπους στα νοσοκομεία. Είμαστε και καταθλιπτικός λαός. Απλώς καταπιέζουμε την κατάθλιψή μας και την εκφράζουμε υπομανιακά, ως άμυνα, με κέφι, χορό και φωνές. Αλλά εμένα μ’ αρέσει η Ελλάδα, το κλίμα, το φως. Το καθαρό περίγραμμα των πραγμάτων. Η ελληνική γλώσσα».

Σε αυτή την ατμόσφαιρα που περιγράφετε πώς θα μπορούσαμε να ξαναβρούμε το νόημα και τη χαρά της ζωής;

«Αν ξέραμε το νόημα της ζωής, δεν θα χρειαζόμασταν τη λογοτεχνία και την τέχνη. Οταν ρώτησαν τον Φρόιντ για το νόημα της ζωής, εκείνος απάντησε: “Lieben und arbeiten”. Δηλαδή να αγαπάς και να εργάζεσαι. Δεν υπάρχει ευτυχία, μόνο στιγμές ευτυχίας. Διαβάζεις ένα ωραίο μυθιστόρημα και ξανανιώθεις σαν να βρίσκεσαι στην αγκαλιά της μάνας σου. Αυτό κάνει η τέχνη.

Οταν ήμουν 22 ετών, θυμάμαι, γύριζα με οτοστόπ την Ιταλία. Στο Ουφίτσι στάθηκα μπροστά στην Αφροδίτη του Μποτιτσέλι. Δίπλα μου στάθηκαν δύο Αμερικανίδες με σορτς, πανέμορφες. Βρε ηλίθιε, λέω στον εαυτό μου, ολόκληρος Μποτιτσέλι κι εσύ κοιτάς τις κοπέλες; Ομως το μάτι μου εκεί. Βλέπετε, ενώ βρίσκουμε καταφύγιο στην καλή ζωγραφική, στη λογοτεχνία, κατά βάθος όλοι έχουμε ανάγκη από μια αγκαλιά».
Ματθαίος Γιωσαφάτ - Ψυχίατρος

Πηγή:  thessalonikiartsandculture.gr

Γιατί βάζουμε τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές μας; Το "καλό παιδί".

"Στους ανθρώπους υπάρχει η ανάγκη για θετική αναγνώριση - Καρλ Ρότζερς."

H ανιδιοτελής αγάπη της μάνας προς το παιδί αποτελεί εξαίρεση, αφού είναι απαραίτητη για την ψυχοσυναισθηματική και βιολογική ανάπτυξη του παιδιού.
Το άτομο που βάζει σε προτεραιότητα τις ανάγκες των άλλων είναι συνήθως αυτό που έχει διάφορους ρόλους στην καθημερινότητά του, φροντίζει άλλα μέλη της οικογένειας, αναλαμβάνει περισσότερη δουλειά στο γραφείο και βρίσκει πάντοτε χρόνο για τους φίλους του. Συνήθως επισυνάπτει σχέσεις άνισες στις οποίες δεν αντλεί αντίστοιχη ικανοποίηση σε σχέση με αυτά που προσφέρει. Σε περίπτωση που ο άλλος δεν ικανοποιηθεί, το αυτοθυσιαζόμενο άτομο αυτόματα παίρνει την ευθύνη και κατηγορεί τον εαυτό του μπαίνοντας σε ένα μοτίβο ενοχικής συμπεριφοράς που υιοθέτησε κατά την παιδική ηλικία.
Είναι πιθανό κατά την παιδική ηλικία να είχαμε συνδυάσει την επιτυχία με την αποδοχή, θεωρώντας ότι αν δεν ικανοποιούμε τους οικείους μας, θα πάψουν να μας αγαπούν. Έτσι δημιουργήθηκε το "καλό παιδί" που είναι δοτικό και έτοιμο να θυσιαστεί για να ικανοποιήσει τις ανάγκες των άλλων στο όνομα της αποδοχής και της αναγνώρησης. Στο "καλό παιδί" είναι βαθιά ριζωμένη η πεποίθηση ότι δεν είναι επαρκής και δεν έχει δικαίωμα στην αγάπη. Έτσι, βρίσκεται σε ένα συνεχή αγώνα να αποδείξει το αντίθετο στους άλλους αλλά και στον εαυτό του. Συχνά το άτομο αυτό μπορεί να βιώνει έντονο θυμό ο οποίος είναι δυνατόν να εκδηλώνεται παθητικά-επιθετικά.
Κάθε φορά που λέμε "ναι" αλλά μέσα μας είναι "όχι" πρέπει να αναρωτιόμαστε ποιες είναι οι ανασφάλειές μας και τι προσπαθούμε να καλύψουμε αλλά κυρίως τι φοβόμαστε ότι θα συμβεί αν εκφράσουμε την άρνησή μας.
Στον απολογισμό της ζωής μας μπορεί να αισθανθούμε έντονη θλίψη διαπιστώνοντας πως δε λάβαμε αυτό που μας αναλογούσε από τους άλλους. Η ψυχική μας ισορροπία είναι αποτέλεσμα της επίγνωσης και κατ' επέκταση των σωστών και αμφίδρομων σχέσεων. Για να μπορούμε να είμαστε δοτικοί με τους άλλους, πρέπει πρώτα να είμαστε δοτικοί στον εαυτό μας.


Ευάγγελος Ορφανίδης - εγγεγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος

 

        Βοηθώντας το παιδί μας να διαμορφώσει θετική αυτοεικόνα και αυτοεκτίμησή

   

Η σχέση γονέα-παιδιού είναι ο ισχυρότερος δεσμός της ανθρώπινης ύπαρξης. Μέσα από αυτή τη σχέση διαρκούς αλληλεπίδρασης το παιδί διαμορφώνει πρότυπα και συμπεριφορές, όπως επίσης και την αυτοεικόνα του (δηλαδή το ποιος συνειδητά πιστεύει ότι είναι). Η καλλιέργεια της θετικής αυτοεικόνας επέρχεται από την αξία που δίνει το παιδί στον εαυτό του και την επαρκή κάλυψη των συναισθηματικών αναγκών του σε συνδυασμό με την άποψη που έχουν οι άλλοι γι’ αυτό. Αυτοί οι άλλοι, στις πλείστες των περιπτώσεων είναι οι γονείς. Το σύνολο των εντυπώσεων που έχει το παιδί για τον εαυτό του, δηλαδή η αυτοεκτίμηση, επηρεάζεται και μεταβάλλεται συνεχώς λόγω των νέων εμπειριών και αντιλήψεων που αποκτά το παιδί μεγαλώνοντας.
Το παιδί με χαμηλή αυτοεκτίμηση συχνά εκφράζεται αρνητικά για τον εαυτό του, αλλά και για τις επιδόσεις του σε διάφορες δραστηριότητες π.χ. «ποτέ δεν θα τα καταφέρω», «δεν είμαι αρκετά καλός», «είμαι χαζός» κ.α. Επίσης, αυτά τα παιδιά διακατέχονται από το αίσθημα απαισιοδοξίας, ανήμπορα να διαχειριστούν την απογοήτευσή τους και την έντονη κριτική που ασκούν στον εαυτό τους. Είναι υπερβολικά ντροπαλά σε κοινωνικές συναντήσεις .
Από την άλλη, το παιδί με θετική αυτοεικόνα είναι ευπροσάρμοστο, αισθάνεται άνετα στις κοινωνικές συναντήσεις, δεν μένει στην αφάνεια και προσπαθεί να εκφέρει την γνώμη του χωρίς τον φόβο για κριτική, υπερασπίζεται τον εαυτό του (λεκτικά), βλέπει με αισιοδοξία τις τυχόν αποτυχίες του, είναι ανεξάρτητο από την ομάδα.

Οι αιτίες που μπορεί να μειώσουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού είναι:

• Σχολικός εκφοβισμός.

• Υπερβολικά αυστηρή διαπαιδαγώγηση.

• Έλλειψη  επικοινωνίας μεταξύ γονέα-παιδιού.

• Σύγκριση ικανοτήτων του παιδιού με άλλα παιδιά.

• Προσβλητικά λόγια γονιών στο παιδί π.χ. «είσαι άχρηστος», «δεν είσαι ικανός».

• Έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ παιδιού-εκπαιδευτικού.

• Έλλειψη επιβράβευσης και ενθάρρυνσης από τους γονείς.

• Θύματα οικογενειακής βίας (λεκτικής-σωματικής).

Μερικοί τρόποι ενδυνάμωσης της θετικής αυτοεικόνας είναι:

• Οι γονείς να αποφεύγουν την σύγκριση επίδοσης σε σχέση με άλλα παιδιά. Π.χ. «Όχι έτσι, κοίτα πως το κάνει ο Κώστας».

• Αποφεύγετε τις αρνητικές ταμπέλες, «είσαι άτακτος», «είσαι χαζός». Το παιδί υποδύεται τους ρόλους που του δίνουμε εμείς.

• Να αποφεύγονται υπερβολικές τιμωρίες ή το αντίθετο, την υπερβολική ανεκτικότητα.

• Να εστιάζετε στα χαρίσματα του και στα θετικά του χαρακτηριστικά.

• Δείξτε του έμπρακτα πώς να δέχεται θετικές και αρνητικές κριτικές με ψυχραιμία.

• Ενθαρρύνεται το σε κάθε προσπάθεια που κάνει έστω και αν αποτύχει.

• Ζητάτε την γνώμη του σε θέματα που το αφορούν προτρέποντας το να εκφράζει τις απόψεις του και να εξωτερικεύει τα συναισθήματα του.

• Τα παιδιά είναι μιμητικά όντα, αν σέβεστε τον εαυτό σας τα παιδιά θα σας μιμηθούν.

Ίσως το πιο σημαντικό είναι να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει ότι το αποδεχόμαστε και το αγαπάμε ανεξάντλητα  χωρίς όρους, γι’ αυτό που είναι. Ένα παιδί με θετική αυτοεικόνα, είναι ένας ευτυχισμένος και επιτυχημένος ενήλικας στο μέλλον.

Ευάγγελος Ορφανίδης - εγγεγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος