Τι είναι η Οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας;


Η Οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας είναι μια ψυχική διαταραχή που επηρεάζει το άτομο σε όλα τα επίπεδα της λειτουργικότητας του. Χαρακτηρίζεται κυρίως από έντονη συναισθηματική αστάθεια, χαώδεις και ασταθείς διαπροσωπικές σχέσεις και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Ένα σημαντικό γνώρισμα αυτής της διαταραχής είναι οι απότομες εναλλαγές της διάθεσης και η τάση του ατόμου να κινείται ανάμεσα στον πόλο της ψύχωσης και της νεύρωσης. Η ΜΔΠ εμφανίζεται τρεις φορές συχνότερα στον γυναικείο πληθυσμό και μόλις στο 2%-5% στον γενικότερο πληθυσμό.
Τα αίτια της ΜΔΠ δεν είναι ακόμη ξεκάθαρα. Πιθανολογείται ότι η ανάπτυξη της διαταραχής αυτής είναι ένας συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Διαπιστώνεται επίσης ότι ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με ΜΔΠ έχουν υποστεί κακοποίηση (σωματική, λεκτική, παραμέληση) κατά την παιδική τους ηλικία.
 
Τα συμπτώματα της ΜΔΠ

Το άτομο καταπνίγεται από βαθιά συναισθήματα ανασφάλειας και δυσκολίας στο να αντιμετωπίσει την εγκατάληψη-απώλεια σε φανταστικό ή πραγματικό επίπεδο. Τείνει να εξιδανικεύει και να απομυθοποιεί με ευκολία τους άλλους κατατάσσοντας τους σε δύο κατηγορίες καλούς-κακούς, άσπρο-μαύρο, δημιουργώντας έτσι σχέσεις αγάπης-μίσους.

Παρορμητικότητα. Η παρορμητικότητα είναι το αποτέλεσμα μιας χρόνιας αίσθησης συναισθηματικού κενού και κατακερματισμένης ταυτότητας που συνήθως περιλαμβάνει αυτοτραυματισμούς, καταχρήσεις ακόμη και απόπειρες αυτοκτονίας. Η διαδικασία του αυτοτραυματισμού και με ότι συνεπάγεται αυτό επιφέρει στο άτομο μια προσωρινή ανακούφιση από τον ψυχικό πόνο αλλά με αρνητικές μελλοντικές συνέπειες.

Διαστρεβλωμένη και ασταθής αυτοεικόνα. Το άτομο βιώνει αντιφατικά και μεταβλητά συναισθήματα για τα άτομα που το περιβάλλουν, για καταστάσεις, για ηθικές αξίες, ή για μελλοντικούς στόχους-σχέδια (επαγγελματικά κ.α).

Τα άτομα με ΜΔΠ μπορεί να βιώνουν κι άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος ή με διαταραχές διάθεσης όπως έντονη ανησυχία, κρίσεις πανικού, ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, χρόνιο αίσθημα κενού και πλήξης, μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον και δυσκολία συγκέντρωσης σε απλές καθημερινές δραστηριότητες.

Η θεραπεία της ΜΔΠ έχει ως κύριο στόχο να καταστήσει το άτομο ικανό να μπορεί να διαχειρίζεται και να οριοθετεί τα προβληματικά μοτίβα συμπεριφοράς, καθώς και να δημιουργεί σταθερά δομημένες και ποιοτικές διαπροσωπικές σχέσεις.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις ενδείκνυται η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής (βενζοδιαζεπινών, λιθίου και αντικαταθλιπτικών) για την μείωση των συμπτωμάτων και της ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας της ψυχοθεραπείας.


Ευάγγελος Ορφανίδης Κλινικός ψυχολόγος, DipCH