Τι είναι η Γελωτοθεραπεία;

  

   Λένε πως τα µάτια είναι τα παράθυρα της ψυχής, εκεί που ζωγραφίζονται τα συναισθήματα. 

Το χαμόγελο όµως είναι η πόρτα εισόδου και εξόδου της αγάπης.  

Η σύγχρονη ζωή είναι γεμάτη προβλήµατα και υποχρεώσεις. Για την καταπολέμηση του στρες και της καταπίεσης, που δημιουργούν πάρα πολλές ασθένειες και συμπτώματα έχουµε διάφορα «φάρμακα» όπως τα «χόμπυ», ασκήσεις, υγιεινή διατροφή, περπάτημα και άλλα πολλά. Τελευταία γίνεται μεγάλη συζήτηση στον δυτικό κόσμο για την θεραπεία του στρες µε το γέλιο.

Στη Μ. Βρετανία ιδρύθηκε η πρώτη κλινική γέλιου όπου εφαρµόζονται διάφορες µέθοδοι γέλιου (γελωτοθεραπεία). Είναι άλλωστε γνωστό που οι βασιλιάδες και οι άρχοντες του παλαιού καιρού είχαν στην αυλή τους γελωτοποιούς για την καθηµερινή τους δόση γέλωτος. Το γέλιο διευκολύνει την αναπνοή, ρυθµίζει την καρδιακή λειτουργία, ελέγχει την πίεση του αίµατος, ηρεµεί τους µυς, ανακουφίζει από τους πόνους. Όταν ένα χαµόγελο µετατρέπεται σε ξεκαρδιστικό γέλιο, οι µύες του προσώπου συσπώνται, µε αποτέλεσµα να διεγείρονται τα υποκείµενα αγγεία του αίµατος, που οδηγούν στον εγκέφαλο, και να αυξάνεται η ροή του αίµατος προς αυτόν. Η «άσκηση» αυτή συµβάλλει στην αύξηση της παροχής αίµατος στην περιοχή του εγκεφάλου και την τροφοδότηση αυτού µε οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Επίσης η αύξηση της παραγωγής ενδορφινών, και άλλων ορµονών προκαλούν ευφορία και ηρεµία.

Το γέλιο είναι το ιδανικό αντίδοτο στο στρες. Όταν έχουµε στρες, το συµπαθητικό τµήµα του αυτόνοµου νευρικού συστήµατος ενεργοποιείται, εκκρίνεται αδρεναλίνη, αυξάνεται ο καρδιακός ρυθµός αυξάνεται επίσης η πίεση του αίµατος, επιταχύνεται η αναπνοή και το αίµα κατευθύνεται προς τον εγκέφαλο, την καρδιά και τους µύες. Εκκρίνεται επίσης κορτιζόνη, η οποία κάνει πιο παχύρευστο το αίµα, πράγµα που διευκολύνει την ανάπτυξη θρόµβων, ενώ αυξάνονται και τα επίπεδα οξέων στο στοµάχι. Η πέψη, τέλος, επιβραδύνεται και το ήπαρ αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίµα.

Μόλις, όµως ξεσπάσει ένας άνθρωπος σε γέλια, το σώµα ηρεµεί. Το γέλιο καταστέλλει τις ορµόνες του στρες, την κορτιζόνη και την αδρεναλίνη, επιτρέποντας στον οργανισµό να ανακτήσει τη φυσιολογική κατάσταση του. Ένα γνήσιο, ξεκαρδιστικό γέλιο µπορεί να γυµνάσει τους µύες και τα όργανα του κυρίως κορµού, όπως επίσης και να τονώσει τα νεύρα. Αν ένας άνθρωπος γελά για µία ώρα, καταναλώνει 500 θερµίδες. Οι υπάρχουσες ιατρικές µελέτες έχουν δείξει ότι είναι δυνατόν να κινούνται όλοι σχεδόν οι µύες του σώµατος την ώρα που γελάει ένας άνθρωπος και αρκετοί εξ’ αυτών θα οδηγήσουν στην παραγωγή αρκετών ενδορφινών, για µία υψηλής εντάσεως εσωτερική αεροβική δραστηριότητα.

Από τον Σεπτέµβριο το 1991, που ιδρύθηκε η κλινική γέλιου του γιατρού ψυχολόγου ψυχίατρου Χόλντεν, η πρώτη στη Βρετανία, περισσότεροι από 5.000 γιατροί έχουν συµµετάσχει στα σεµινάρια και τις διαλέξεις που διοργανώνει, για να ενηµερωθούν γύρω από τους τρόπους γελωτοθεραπείας. Οι ασθενείς εξάλλου, που έχουν έως τώρα σταλεί στην κλινική, έπασχαν από παθολογικές καταστάσεις, όπως η υπέρταση, και τα ψυχολογικά προβλήµατα, Τα σεµινάρια του κ. Χόλντεν συνήθως αρχίζουν µε µία άσκηση που λέγεται «προσποιητά χαµόγελα». Ο κ. Χόλντεν ζητεί από τους ασθενείς του να θυµηθούν την τελευταία φορά που πραγµατικά ήσαν εύθυµοι και στη συνέχεια να προσπαθήσουν να ξαναζήσουν εκείνη τη στιγµή. Η λογική είναι ότι ο εγκέφαλος δεν µπορεί να διακρίνει το πραγµατικό από το προσποιητό χαµόγελο. Στις άλλες ασκήσεις συµπεριλαµβάνονται η χαρούµενη αναπνοή, ένα είδος βαθιάς αναπνοής που προάγει τη χαλάρωση, η αναβίωση του παιδιού µέσα µας, κατά την οποία καλούνται οι ασκούµενοι να ανακαλύψουν καινά αφήσουν να εκφρασθούν τα παιδιά που κρύβουν µέσα και ο καγχασµός, κατά τον οποίο περνούν λίγα λεπτά µπροστά σε έναν καθρέφτη γελώντας µε τον εαυτό τους. Μολονότι γνωρίζαµε ότι το γέλιο είναι το καλύτερο φάρµακο, οι επιστήµονες άρχισαν προσφάτως να κατανοούν τα σωµατικά οφέλη που προσφέρει. Οι έως τώρα µελέτες έχουν αποκαλύψει, µεταξύ άλλων, ότι ενώ ο θυµός που δεν εκφράζεται διαταράσσει την φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήµατος, το γέλιο, η ευτυχία και η χαρά µπορεί να διεγείρουν την λειτουργία του.

Αµερικανοί επιστήµονες από την Αµερική ανακάλυψαν ότι το γέλιο και η επικοινωνία των ανθρώπων ενισχύουν το ανοσοποιητικό µας σύστηµα.

Μελέτησαν 10 υγιείς άνδρες οι οποίοι παρακολουθούσαν επί µία ώρα χιουµοριστικό video. Ύστερα µέτρησαν την γ-ιντερφερόνη και τα Τ-λεµφοκύτταρα του αίµατος και την βρήκαν σε όλους αυξηµένη. Η ουσία αυτή είναι αυξηµένη σε αυτούς που έχουν ενισχυµένο ανοσοποιητικό σύστηµα. Επίσης µέτρησαν διάφορα αντισώµατα που ήταν και αυτά αυξηµένα. Στην Ινδία υπάρχουν οι λέσχες γέλιου. Είναι µία διέξοδος στην πολυκοσµία, στο άγχος και στο θόρυβο. Το γέλιο είναι το µοναδικό και πάµφθηνο φάρµακο που χαλαρώνει, καταπολεµά το στρες, χαρίζει το αίσθηµα της ευεξίας και ευδιαθεσίας, δυναµώνει το ανοσοποιητικό µας σύστηµα και διώχνει τις σκοτούρες και τον πόνο. Το γέλιο αποτελεί την σηµαντικότερη και ίσως την µοναδική λειτουργία του ανθρώπου που έχει σκοπό την αυτοάµυνα και την αυτοθεραπεία του. Την αξία του γέλιου την είχαν διαπιστώσει και οι αρχαίοι µας γιατροί γι' αυτό και στα νοσοκοµεία της εποχής «τα Ασκληπιεία» είχαν διαµορφώσει ειδικούς χώρους τα θέατρα όπου έπαιζαν ηθοποιοί έργα του Αριστοφάνη.

Το αντίδοτο για την µαύρη ατµόσφαιρα της καθηµερινής µας δουλειάς είναι το γέλιο. Πολλές µεγάλες εταιρίες διοργανώνουν σεµινάρια γέλιου για τους εργαζόµενους. Το γέλιο µειώνει το άγχος και αυξάνει την δηµιουργικότητα και την παραγωγή. Το γέλιο και γενικά το χιούµορ χαρίζει αυτοπεποίθηση και βοηθά τον εργαζόµενο στην ανάληψη δηµιουργικών πρωτοβουλιών. Εξ' άλλου το γέλιο είναι η καλύτερη µορφή επικοινωνίας. Ένα χαµόγελο, ένα αστείο, ένα ανέκδοτο λυγίζει τις αντιστάσεις ενός δύσκολου πελάτη ή ενός οξύθυµου εργοδότη. Η οικειότητα µιας σχέσης οικοδοµείται µε ένα χαµόγελο.

Το γέλιο όχι µόνο βελτιώνει την υγεία µας αλλά έχει και θετική επίδραση στην κοινωνική και επαγγελµατική µας ζωή. Τον άνθρωπο που χαµογελάει µην τον φοβάσθε και κάντε οποιαδήποτε δουλειά µαζί του.

Ο δηµοσιογράφος Νόρµαν Κάζιν περίγραφα στο βιβλίο του «Η ανατοµία µιας αρρώστιας» πώς θεραπεύθηκε από µία σοβαρή πάθηση (αρθρίτιδα) µε το γέλιο. Οι γιατροί του έδωσαν διάφορα φάρµακα, κάποια µέρα όµως άρχισε να µειώνει τα φάρµακα του διότι κατάλαβε ότι παρακολουθώντας στην τηλεόραση κωµωδίες δεν πονούσε. Έτσι µε τον καιρό διέκοψε τα φάρµακα έβλεπε κωµωδίες και διάβαζε σατιρικά ανέκδοτα και γελοιογραφίες. Σε λίγο καιρό αισθανόταν περίφηµα.

Η γελωτοθεραπεία ενδείκνυται στους ανθρώπους που πάσχουν από αρθρικά, οσφυαλγίες, αϋπνίες, κατάθλιψη, ηµικρανίες, άγχος, γαστρίτιδες, κ.ά. Ένα τρανταχτό γέλιο κινητοποιεί τις ορµόνες της ευτυχίας, δηλαδή τα ενδογενή οπιοειδή που είναι οι ενδορφίνες και εγκεφαλίδες. Έτσι αισθανόµαστε ευτυχείς µε πολύ καλή ψυχική διάθεση. Οι ειδικοί θεραπευτές της γελωτοθεραπείας λένε ότι «Να γελάς όσο µπορείς, εάν δεν µπορείς να γελάς χαµόγελα και αν δεν µπορείς να χαµογελάς, υποκρίσου». Ο οργανισµός δεν µπορεί να ξεχωρίσει αν γελάς αληθινά ή εάν υποκρίνεσαι. Έτσι εκκρίνει τις ίδιες ορµόνες της ευτυχίας. Με το γέλιο οι µύες του σώµατος συσπώνται (τραντάγµατα) και ο οργανισµός µας υπόκειται σε ένα είδος εσωτερικού και εξωτερικού µασάζ. Ένα κύµα ευφορίας πληµµυρίζει όλα τα όργανα µας από την αυξηµένη παροχή αίµατος προς αυτά. Ο θώρακας ανοίγει και το διάφραγµα κατασπάται προς τα κάτω κάνοντας εσωτερικό µασάζ προς την κοιλότητα της κοιλιάς αλλά και του θώρακα αυξάνοντας έτσι την αναπνευστική ικανότητα του θώρακα. Οι αεροφόροι οδοί διευρύνονται και περισσότερος αέρας εισέρχεται µέσα στους πνεύµονες, Αυτός άλλωστε είναι ο λόγος που η γελωτοθεραπεία συνιστάται στους πάσχοντες από πνευµονικές παθήσεις όπως είναι το άσθµα. Η καρδιά επιταχύνει τους σφυγµούς της, η αρτηριακή πίεση αυξάνει προς στιγµή και ύστερα πέφτει στα φυσιολογικά όρια. Το εσωτερικό µασάζ και η έκκριση ενδορφινών χαλαρώνει το νευρικό µας σύστηµα. Ένα λεπτό γέλιου ισοδυναµεί µε 45 χαλάρωσης ή 10 λεπτά αεροβικής άσκησης (γυµναστική, τζόκινγκ, κολύµπι, βάδισµα). Εάν επιβεβαιωθούν τα ευρήµατα γύρω από την ψυχονευροανοσολογία µε περαιτέρω µελέτες και αποδειχθούν αληθείς οι θεωρίες που θέλουν το µυαλό να επηρεάζει σηµαντικά το ανοσοποιητικό σύστηµα, το γέλιο µπορεί να αποδειχθεί ένας από τους αποτελεσµατικότερους τρόπους προστασίας από τον καρκίνο. Όπως εξηγεί ένας από τους κορυφαίους Αµερικανούς ειδικούς σε θέµατα ψυχοσωµατικής ιατρικής, ο δρ Τζων Μότυλ, όταν ένα στρεσογόνο γεγονός καταγράφεται στον εγκέφαλο, ορισµένα νευρικά µονοπάτια υπερφορτίζονται. Ο εγκέφαλος έχει τότε δύο επιλογές: είτε θα στείλει µήνυµα στην κινητική περιοχή για να προκληθεί σωµατική αντίδραση, είτε µεταφέρει το µήνυµα στην περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται µε το λόγο, για να εκφράσουµε λεκτικά τα αισθήµατα µας. Αν δεν εµφανισθεί καµία απ’ αυτές τις επιλογές, η αντίδραση στο στρες διαµέσου του κεντρικού νευρικού συστήµατος µεταβιβάζεται στο ανοσοποιητικό. Αν συµβεί επανειληµµένα, µπορεί να οδηγήσει και σε καρκίνο. Αρκετοί γιατροί πιστεύουν πλέον ότι κύκλος αυτός µπορεί να διασπασθεί από ένα απλό γέλιο. Ο στόχος των σεµιναρίων γελωτοθεραπείας είναι να µπορέσει ο θεραπευτής να απελευθερώσει το παιδί που έχουµε µέσα µας. Έτσι ακολουθώντας µια σειρά ασκήσεις ερχόµαστε µεθοδικά σε επαφή µε το παιδί που κρύβουµε µέσα µας. Μια απλή άσκηση χαλάρωσης είναι να κλείσουµε το µάτια µας και να φαντασθούµε το κάθε σηµείο του σώµατος µας να µας χαµογελάει «εσωτερικό χαµόγελο». Εµείς βέβαια θα πρέπει να του ανταποδώσουµε το χαµόγελο. Αυτή η χαρούµενη και χιουµοριστική νότα θα µας βοηθήσει να επικοινωνήσουµε µε τον εαυτό µας και να αισθανθούµε καλύτερα.

Οι περισσότεροι άνθρωποι περιµένουν την ευτυχία να τους «χτυπήσει τη πόρτα», αντί να την αναζητούν. Ένας από τους πιο σίγουρους δρόµους προς την ευτυχία είναι η ανακάλυψη του παιδιού που ο καθένας µας κρύβει µέσα του. « Ένα παιδί γελά 150 φορές την ηµέρα, ένας ενήλικας 6. ∆εν σταµατάµε να γελάµε επειδή µεγαλώνουµε, µεγαλώνουµε επειδή σταµατάµε να γελάµε». Εξ' άλλου το λέει και το λαϊκό µας ρητό «το γέλιο µακραίνει την ζωή».

 Η συνταγή της επιτυχίας είναι ένα ανέκδοτο το πρωί, µια γελοιογραφία το µεσηµέρι, και µία χιουµοριστική ταινία το βράδυ.

Δρ. Θεόδωρος Ντόλατζας
Παιδοχειρουργός

Τέως Διευθυντής της Α' παιδοχειρουργικής κλινικής του νοσοκομείου Παίδων "η Αγία Σοφία"
Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ιατρών Καλλιτεχνών
από το βιβλίο με τίτλο "Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΖΩΪΑΣ"

Πηγή  mcnews.gr